Geslaagde Overhandiging van Petitie voor Verbetering van Leesonderwijs in het Basisonderwijs
Op dinsdag 10 oktober heeft Janet Weima een belangrijke petitie Verbetering van Leesonderwijs in het Basisonderwijs overhandigd aan Ingrid Michon-Derkzen, de voorzitter van de commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW).
De petitie is een dringende kreet van degenen die het dichtst bij het probleem staan – de kinderen die worstelen met leesproblemen. Volgens recente cijfers heeft één op de vier kinderen in het basisonderwijs leesproblemen. Een cijfer dat onaanvaardbaar hoog is en waar actie voor nodig is.
Herziening van huidige leesmethoden
Janet roept op tot een herziening van het huidige onderwijssysteem en bepleit de integratie van de bewezen effectieve Slepend Lezen methode in het reguliere curriculum. Dit zou leesonderwijs voor alle kinderen toegankelijker maken en een einde maken aan de onnodige leesachterstanden waarmee veel kinderen nu te maken hebben.
We overhandigen de petitie namens de c.a. 45.000 kinderen die dit jaar in groep 3 beginnen. Zij behoren tot de 25% die leesproblemen krijgen. Laten we zorgen dat zij niet met een leesachterstand in groep vier beginnen.
Janet Weima heeft de petitie persoonlijk aan de voorzitter van de commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) overhandigd. Zij heeft de positieve effecten van de Slepend Lezen methode zelf ervaren. Haar dochter, die een leesachterstand had, heeft dankzij deze methode niet alleen haar leesvaardigheden verbeterd, maar ook haar liefde voor lezen herontdekt. Ze studeert nu aan de Universiteit van Twente.
Janet Weima, oprichter van TOPPR, merkte op:
“Vandaag mocht ik een petitie aanbieden aan vier Kamerleden. Ingrid Michon-Derkzen, Nico Drost, Lisa Westerveld en Simone Richardson hebben met veel aandacht naar ons verhaal geluisterd en naar het verhaal van 45.000 kinderen in groep 3 voor wie we nu het verschil kunnen maken. We moeten voorkomen dat zij straks ook bij de 2,5 miljoen Nederlanders horen die moeite hebben met lezen. Dit evenement was een cruciale stap naar een toekomst waarin elk kind in Nederland de kans krijgt om met plezier te leren lezen”.
Lezen is een vaardigheid die ons hele leven meegaat. Het is niet alleen een essentieel instrument voor leren en academisch succes, maar ook een bron van plezier en verrijking in onze vrije tijd. Wat als we je vertellen dat lezen in je vrije tijd niet alleen het plezier vergroot, maar ook je leesvaardigheid aanzienlijk kan verbeteren? En dat deze verbeterde leesvaardigheid op zijn beurt weer lezen in de vrije tijd stimuleert? Het lijkt misschien nog het meest op een positieve spiraal waarin leesgedrag en leesvaardigheid elkaar voortdurend versterken. Laten we eens dieper ingaan op de bevindingen van recent onderzoek om dit fenomeen beter te begrijpen.
Studies tonen verband tussen leesgedrag en leesvaardigheid
Een meta-analyse van 99 internationale studies heeft aangetoond dat er inderdaad een sterk positief verband bestaat tussen leesgedrag en leesvaardigheid, vooral bij kinderen. Beginnende lezers profiteren van een verbeterde leesvaardigheid, wat hun leesgedrag stimuleert. Naarmate kinderen ouder worden, wordt dit verband sterker. Dus, hoe meer kinderen lezen in hun vrije tijd, des te beter worden ze in lezen. En naarmate ze beter worden in lezen, neemt hun vertrouwen in hun leesvaardigheid toe, waardoor ze weer vaker gaan lezen. Dit proces leidt tot een positieve cyclus waarin tekstbegrip en woordenschat gestaag groeien (Mol, S.E. 2010).
Leesvaardigheid, Beter lezen én grotere woordenschat
Interessant is dat deze verbetering in leesvaardigheid niet alleen leidt tot beter lezen, maar ook tot een grotere woordenschat. Volgens de meta-analyse verklaart boeken lezen maar liefst 12% van de woordenschat van peuters en kleuters. En deze invloed blijft toenemen naarmate kinderen ouder worden. Bij basisscholieren in de midden- en bovenbouw is het respectievelijk 13% en 19%, bij middelbare scholieren in de onder- en bovenbouw zelfs 30% en 34%. Lezen is dus niet alleen een manier om de leesvaardigheid te vergroten, maar ook om je woordenschat uit te breiden (Mol, 2010).
Een recente update van de meta-analyse, die studies tussen 2009 en 2022 omvatte, bevestigde deze bevindingen. Het onderzoek toonde aan dat de ervaring met lezen nog steeds positief samenhangt met taal- en leesvaardigheid. Voor peuters en kleuters was het verband met woordenschat het sterkst, gevolgd door ontluikende geletterdheid en fonemisch bewustzijn. Bij basisschool- en middelbare scholieren was het verband met leesbegrip het sterkst, gevolgd door woordherkenning, woordenschat en basisvaardigheden. Bovendien bleek dat leeservaring ook positief gerelateerd was aan leesplezier (De Mol, S.E. 2022).
De kracht van lezen in je vrije tijd
Deze bevindingen benadrukken de kracht van lezen in onze vrije tijd als een stimulans voor leesvaardigheid en woordenschat. Maar de vraag blijft: welk effect is sterker, leesgedrag op leesvaardigheid of leesvaardigheid op leesgedrag? Onderzoek suggereert dat leesvaardigheid vooral het leesgedrag beïnvloedt bij beginnende lezers in groep 3, 4 en 5. Daarna, tot minstens 15 jaar, beïnvloedt leesgedrag ook de leesvaardigheid. Dit impliceert dat leesgedrag de leesvaardigheid begint te stimuleren, zodra kinderen een basisniveau van leesvaardigheid bereiken (Van Bergen, Vasalampi & Torppa, 2020).
Hoewel de positieve spiraal tussen lezen en leesvaardigheid duidelijk is, suggereren studies onder tweelingkinderen dat er waarschijnlijk een causaal verband is in één richting. Het lijkt erop dat leesvaardigheid leesgedrag en leesplezier beïnvloedt, terwijl het omgekeerde niet het geval is (Van Bergen et al., 2022; Erbeli, Van Bergen & Hart, 2019; Van Bergen et al., 2018). Met andere woorden, kinderen die bedreven zijn in lezen, zullen eerder geneigd zijn om te lezen en er plezier aan te beleven. Terwijl kinderen die minder vaardig zijn in lezen minder gemotiveerd zijn om te lezen.
Moedig lezen aan!
In conclusie toont dit onderzoek aan dat leesgedrag en leesvaardigheid een symbiotische relatie hebben, waarbij het lezen van boeken in de vrije tijd de leesvaardigheid bevordert en vice versa. Dit benadrukt het belang van het aanmoedigen van lezen, vooral bij jonge lezers, om een sterke basis te leggen voor leesvaardigheid en woordenschat die hen hun hele leven ten goede zal komen. Dus, als je op zoek bent naar manieren om je leesvaardigheid te verbeteren, begin gewoon met het oppakken van een boek en laat de magie van het lezen zijn werk doen.
Bronnen:
Unraveling the Relation Between Reading Comprehension and Print Exposure
First published: 15 November 2019
Florina Erbeli, Elsje van Bergen, Sara A. Hart
Why do children read more? The influence of reading ability on voluntary reading practices
First published: 10 April 2018
Elsje van Bergen, Margaret J. Snowling, Eveline L. de Zeeuw, Catharina E.M. van Beijsterveldt, Conor V. Dolan, Dorret I. Boomsma
Mol, S.E. (2010)
Het belang van voorlezen en zelf lezen voor kinderen en adolescenten: Meta-analyse van het verband tussen (voor)leeservaring en leesvaardigheid. Amsterdam: Stichting Lezen
Mol., S. E. (2022).
How Are Practice and Performance Related? Development of Reading From Age 5 to 15
First published: 30 March 2020
Elsje van Bergen, Kati Vasalampi, Minna Torppa
Lezen is een essentiële vaardigheid die een levenslange impact heeft op de ontwikkeling van kinderen. Het vermogen om te lezen opent deuren naar kennis, verbeelding en persoonlijke groei. Helaas worstelen sommige kinderen met lezen en lopen ze een leesachterstand op. Gelukkig zijn er methodieken die kunnen helpen, zoals het verhaal van Wilma Stoffels illustreert.
Vorig jaar kwam Wilma weer in contact met haar oud-collega, Janet Weima. Janet adviseerde Wilma om slepend lezen te proberen om haar kleindochter te helpen, die een aanzienlijke leesachterstand had. Wilma pakte dit op en het resulteerde in opmerkelijke vooruitgang voor het meisje.
De Kracht van Positieve Stimulering
Wat maakte het verschil? Volgens Wilma was het volgende van belang. Allereerst werden leuke verhalen gebruikt om de interesse van het kind vast te houden. Hierdoor werd lezen niet langer als een lastige taak gezien, maar eerder als een spannend avontuur. Positieve stimulering speelde ook een cruciale rol. In plaats van te focussen op de fouten die het meisje maakte, werd de nadruk gelegd op haar successen en inspanningen. Dit hielp haar zelfvertrouwen te vergroten en haar leesplezier te herontdekken.
Een opmerkelijk aspect van de aanpak, geeft Wilma aan, was dat de aversie van het meisje tegen lezen verdween. In plaats van weerstand te bieden aan lezen, begon ze er plezier in te vinden. Na de zomervakantie was haar leesniveau zo sterk verbeterd dat ze zich goed kon aanpassen aan groep 4.
Het Succesverhaal van Wilma Stoffels
Dit succesverhaal inspireerde Wilma om nog een stap verder te gaan. Toen een andere moeder haar benaderde voor hulp met haar dochter, aarzelde ze niet om te helpen. Het meisje moest groep 3 overdoen en leek te worstelen met concentratieproblemen. Ze bleef niet op haar stoel zitten in de les, maar zat meer onder de tafel dan op haar stoel.
Het bleek dat haar concentratieprobleem een afleidingsmanoeuvre was om het lezen te ontlopen. Wilma besloot een vergelijkbare aanpak te volgen als bij haar kleindochter. Ze creëerde een een-op-een leersituatie, gebruikte veel positieve stimulering en bood gevarieerde werkvormen aan. Sleeplezen en boeiende verhalen waren weer de sleutel tot succes.
Het resultaat was opmerkelijk. Het meisje ontwikkelde niet alleen interesse in lezen, maar wilde ook graag naar de bibliotheek om boeken te halen en te lezen. Haar concentratie verbeterde aanzienlijk, en de combinatie van lezen en sport, in haar geval atletiek, bleek een winnende formule te zijn. Ondanks haar uitdagingen blijft ze graag twee keer per week bij Wilma komen om te lezen.
Leesplezier Terugwinnen met TOPPR
Dit aangrijpende verhaal benadrukt volgens Wilma enkele belangrijke effecten van de methodiek. Allereerst is het van belang om op een vriendelijke manier door te zetten, zelfs bij kinderen die zich lijken te verzetten tegen lezen. Ten tweede is het belangrijk om de onderliggende oorzaken van leesproblemen te begrijpen. Soms zijn kinderen angstig vanwege negatieve ervaringen, en het is onze taak om ze weer enthousiast te maken over lezen.
Wilma Stoffels’ ervaringen met TOPPR tonen aan dat met de juiste aanpak, positieve stimulering en geduld, zelfs kinderen met leesachterstanden hun liefde voor lezen kunnen (her)ontdekken. Het is een inspirerend verhaal dat ons herinnert aan de kracht van onderwijs en de impact die we kunnen hebben op het leven van kinderen.
Het leren lezen is een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling van een kind. Het opent de deur naar een wereld vol verhalen, kennis en verbeelding. Als ouders en leerkrachten is het onze verantwoordelijkheid om kinderen te begeleiden bij het leren van deze belangrijke vaardigheid. Een van de meest effectieve manieren om hen te ondersteunen is het gebruik van positieve feedback. In deze blog bespreken we de kracht van positieve feedback bij het leren lezen en hoe dit kan bijdragen aan het opbouwen van leesplezier en vaardigheid.
Motivatie en zelfvertrouwen
Positieve feedback is een krachtig hulpmiddel om de motivatie van kinderen te vergroten. Wanneer een kind merkt dat zijn inspanningen en vooruitgang worden erkend en gewaardeerd, wordt het gemotiveerd om door te gaan met lezen. Het versterkt ook het zelfvertrouwen van een kind. Het geeft hen het gevoel dat ze capabel zijn en dat ze de uitdagingen van het lezen kunnen overwinnen. Dit geldt nog meer voor kinderen die moeite hebben bij het leren lezen. Het benoemen en prijzen van inspanningen helpt leerlingen om gemotiveerd te blijven en zelfvertrouwen op te bouwen.
Fouten horen erbij
Leerlingen zullen onvermijdelijk fouten maken als ze leren lezen. Dat is heel normaal en het hoort erbij. In plaats van de nadruk te leggen op wat er fout is gegaan, benadrukken we wat er goed is gegaan. Door de directe relatie te leggen met didactische aanwijzingen die de leerkracht heeft gegeven, komt de nadruk te liggen bij de inspanning die tot een goed resultaat leidt en niet bij de fouten.
Opbouwen van leesplezier
Leesplezier is van onschatbare waarde voor de ontwikkeling van leesvaardigheid. Positieve feedback kan kinderen aanmoedigen om van lezen te genieten. Het benadrukt de vreugde van het ontdekken van nieuwe verhalen en personages. Door ook positief te zijn over het verwerven van kennis door te lezen wordt het belang van lezen nog meer benadrukt. De feedback is dan gericht op het doel van lezen: kennis verwerven en nieuwe dingen leren.
Als kinderen positieve feedback ontvangen voor hun leesinspanningen, zullen ze eerder geneigd zijn om lezen te associëren met plezier en voldoening.
Tips voor het geven van positieve feedback bij het leren lezen
1. Goede feedback geven is niet eenvoudig. Er zijn cursussen voor leerkrachten om het goed te leren. Bij de begeleiding van kinderen via de TOPPR-methodiek wordt hier ook veel aandacht aan besteed.
2. Wees specifiek: Benoem specifiek wat het kind goed heeft gedaan, bijvoorbeeld, “Je hebt dat lange woord in een keer gelezen!”
3. Vertel wat goed ging: Leg geen nadruk op fouten. Herhaal de aanwijzingen zonder de fouten aan te wijzen. Lach met elkaar om bloopers.
4. Moedig aan: Moedig het kind aan om door te gaan met lezen. Gebruik woorden zoals “geweldig,” “fantastisch,” en “je bent een TOPPR”. Denk niet te snel dat je overdrijft.
5. Wees geduldig: Begrijp dat lezen een proces is en dat het kind zal verbeteren met oefening en tijd.
6. Luister actief: Luister naar wat het kind te zeggen heeft over het lezen en vraag hoe ze zich voelen. Dit kan leiden tot waardevolle gesprekken en feedback.
Positieve feedback is een krachtig instrument bij het leren lezen. Het motiveert kinderen, versterkt hun zelfvertrouwen, leert hen dat fouten erbij horen en bouwt leesplezier op. Door positieve feedback actief te integreren in het leerproces, kunnen we kinderen helpen om niet alleen vaardige lezers te worden, maar ook levenslange liefhebbers van boeken en verhalen. Het begint allemaal met het geven van positieve feedback!
Lezen is een van de meest waardevolle gewoonten die we kunnen aanmoedigen bij kinderen. Het opent de deuren naar een wereld vol verbeelding, kennis en avontuur. Maar om kinderen enthousiast te maken over lezen, is het belangrijk dat lezen als plezierig wordt ervaren. Alleen op school lezen is niet genoeg. Het is belangrijk dat kinderen ook thuis merken dat lezen belangrijk en leuk is.
Hier zijn enkele leuke activiteiten om lezen thuis te stimuleren en van lezen een geliefde bezigheid te maken.
1.Lees samen
Een van de meest effectieve manieren om lezen te bevorderen, is door samen met je kinderen te lezen. Maak er een gewoonte van om elke avond voor het slapengaan een verhaaltje voor te lezen. Dit creëert niet alleen een positieve associatie met lezen, maar biedt ook een kans voor quality time en gesprekken over het verhaal. Kinderen leren op deze manier ook nog heel veel woorden kennen. Dat is een mooie bijkomstigheid. Dit kan bijvoorbeeld met interactief voorlezen.
2.Boekenkast met keuzemogelijkheden
Richt een speciale boekenplank of hoek in je huis in met boeken die geschikt zijn voor de leeftijd van je kinderen. Zorg ervoor dat ze gemakkelijk toegang hebben tot een verscheidenheid aan boeken, zowel leuke verhalen en informatieve boeken. Als kinderen boeken binnen handbereik hebben, zijn ze eerder geneigd om ze op te pakken en te bladeren. Die boeken kunnen natuurlijk gewoon bij de bibliotheek vandaan gehaald worden.
3.Stel vragen die door lezen beantwoord kunnen worden
Stel een vraag over een boek. Het kind moet het boek lezen om aan het antwoord te komen. Laat je kind uitvoerig vertellen over wat hij heeft gelezen en hoe hij het antwoord heeft gevonden. Dit kan een geweldige manier zijn om lezen te bevorderen en de leeshonger aan te wakkeren.
4.Bibliotheek bezoeken
Breng regelmatig een bezoek aan de plaatselijke bibliotheek. Kinderen tot 16 jaar zijn in Nederland gratis lid van de bibliotheek. Laat je kinderen hun eigen boeken kiezen om te lenen. Bibliotheken organiseren vaak ook leesgerelateerde evenementen, zoals voorleessessies en boekenclubs voor kinderen. Dit kan een geweldige manier zijn om de interesse in lezen te vergroten.
5.Lees kookboeken
Kookboeken kunnen een leuke en educatieve manier zijn om lezen te stimuleren. Laat je kinderen meehelpen bij het kiezen van recepten en het lezen van de instructies. Het is niet alleen een praktische oefening, maar het kan ook hun woordenschat en begrip vergroten.
6.Boekendag
Organiseer een speciale “boekendag” in het weekend. Laat iedereen in het gezin een boek kiezen om te lezen. Creëer een gezellige sfeer met dekens en kussens en moedig iedereen aan om een uurtje te lezen. Dit kan een leuke gezinsactiviteit worden waarbij iedereen van lezen geniet.
7.Boekenclub voor kinderen
Richt een boekenclub op voor je kinderen en hun vrienden. Kies maandelijks een boek om samen te lezen en bespreek het daarna. Dit bevordert niet alleen het lezen, maar ook het begrip en de discussie over de verhalen.
8.Verhalen vertellen
Laat je kinderen hun eigen verhalen schrijven of vertellen. Dit stimuleert hun creativiteit en verbeeldingskracht. Moedig ze aan om hun verhalen met anderen te delen, of het nu in de vorm van een schriftelijk verhaal of een mondelinge vertelling is. Het mooiste is om er een boek van te maken.
9.Leesfeesten
Organiseer af en toe een “leesfeest” thuis. Kies een boek dat je samen met je kinderen leest en organiseer een thematisch feest rond het verhaal. Denk aan kostuums, snacks en activiteiten die aansluiten bij het boek.
Lezen is geweldig en leesplezier is niet alleen iets van school. Thuis zijn er veel manieren om het lezen te stimuleren en leuk te maken. Door te lezen krijgt een kind meer kennis, een grotere woordenschat, meer verbeeldingskracht en creativiteit, sterkere empathie en begrip voor de ander en plezier in lezen.
Lezen is niet alleen een essentiële vaardigheid, maar ook een geweldige manier om de wereld om ons heen te verkennen en plezier te beleven. Het stimuleren van leesplezier bij kinderen is van onschatbare waarden voor hun algehele ontwikkeling en succes op school. Ouders en leerkrachten spelen een centrale rol bij het creëren van een omgeving waarin lezen niet alleen als verplichting wordt gezien, maar als een plezierige hobby en ontdekkingsreis.
De Rol van ouders en leerkrachten bij het stimuleren van leesplezier
Bij zowel jongens als meisjes neemt het leesplezier af naarmate ze ouder worden. Bijna een derde van de tienjarige Nederlandse leerlingen vindt lezen niet leuk. En de helft van de vijftienjarige Nederlandse leerlingen vindt lezen tijdverspilling. Ouders en leerkrachten kunnen het leesplezier bij kinderen stimuleren door van jongs af aan veel voor te lezen. Ook voldoende tijd en ruimte voor ‘vrij lezen’ in de klas vergroot de leesmotivatie. Daarnaast is het nuttig als zowel ouders als leerkracht de leesontwikkeling van het kind volgen en elkaar hiervan op de hoogte houden.
Ouders als rolmodellen
Ouders zijn het grootste voorbeeld voor een kind, ook bij het lezen. Vanaf de vroege jaren kunnen ouders de basis leggen voor een leesrijk leven door voor te lezen, zelf te lezen en boeken beschikbaar te stellen. Het gaat niet alleen om het lezen van verhalen, maar ook om het delen van het plezier dat lezen met zich meebrengt. Ouders kunnen kinderen aanmoedigen om boeken te kiezen die aansluiten bij hun interesses en hun laten zien dat lezen niet alleen gaat om leren, maar ook om genieten.
Interactie speelt een sleutelrol bij het stimuleren van leesplezier. Ouders kunnen in gesprek gaan over de personen, gebeurtenissen en thema’s in de boeken die hun kinderen lezen. Dit versterkt niet alleen het begrip, maar ook de betrokkenheid van het kind bij het verhaal. Ouders kunnen ook vaste leesmomenten creëren waarin gelezen wordt, of dat nu zelf lezen of voorlezen is. Dit versterkt de boodschap dat lezen iets is om van te genieten en om iedere dag te doen.
Leesomgeving thuis
Het creëren van een leesvriendelijke omgeving thuis is een essentieel onderdeel van het stimuleren van leesplezier. Zorg voor een gezellige leeshoek met comfortabele stoelen, kussens en goed licht. Vul de ruimte met boeken die geschikt zijn voor de leeftijd van je kinderen en moedig hen aan om zelf boeken te kiezen. Laat boeken binnen handbereik liggen, zodat kinderen gemakkelijk toegang hebben tot hun leesmateriaal. Een regelmatige leesroutine kan kinderen helpen om lezen in hun dagelijkse leven op te nemen. Maak tijd vrij voor gezamenlijk lezen, bijvoorbeeld voor het slapengaan. Dit kan een ontspannend ritueel worden dat kinderen helpt om tot rust te komen na een drukke dag. Ook het lezen van een boek tijdens de maaltijden kan een leuke gewoonte zijn. Bespreek de boeken die jullie lezen en moedig je kinderen aan om hun gedachten en gevoelens over het verhaal te delen.
De essentiële rol van leerkrachten
Naast ouders spelen leerkrachten een essentiële rol bij het aanwakkeren van leesplezier. Een leerkracht die enthousiast is over boeken en lezen, kan een blijvende impact hebben op de houding van een kind ten opzichte van lezen. Door boeken te introduceren die aansluiten bij de interesses van de leerlingen en open te staan voor discussie en expressie, kunnen leerkrachten een omgeving creëren waarin lezen wordt gewaardeerd en gestimuleerd.
Leerkrachten kunnen ook leesactiviteiten integreren die verder gaan dan de verplichte lessen. Bijvoorbeeld door leeskringen, boekbesprekingen en creatieve schrijfopdrachten. Dit bevordert niet alleen het begrip van de teksten, maar moedigt kinderen ook aan om hun eigen gedachten en ideeën te delen, waardoor hun zelfvertrouwen groeit.
Partnerschap tussen ouders en leerkrachten
Samenwerking tussen ouders en leerkrachten is van onschatbare waarde. Ze kunnen elkaar aanvullen door boekentips uit te wisselen, leesuitdagingen te organiseren en gezamenlijke leesactiviteiten te plannen. Dit creëert een naadloze overgang tussen de huiselijke en schoolse leeservaring, waardoor kinderen het gevoel krijgen dat lezen een integraal onderdeel is van hun dagelijks leven.
In conclusie, de rol van ouders en leerkrachten is van onschatbare waarde bij het stimuleren van leesplezier bij kinderen. Door een leesvriendelijke omgeving te creëren, een positieve houding ten opzichte van lezen te tonen en boeiende leeservaringen te bieden, kunnen we kinderen helpen om een liefde voor lezen te ontwikkelen die hen hun hele leven zal vergezellen. Lezen is niet alleen een vaardigheid, maar ook een bron van vreugde en inspiratie die we moeten koesteren en delen met de jongere generaties.
José Hulsing (Leeuwarder courant 1-9-2023)
OPEINDE Elk kind leren lezen. Dat is de persoonlijke missie van Janet Weima uit Opeinde. Om dit doel te bereiken blaast ze met TOPPR nieuw leven in de methode slepend leren lezen.
Ze ziet zichzelf nog zitten tussen de bakjes met pennen en de stapels schriften. Als negenjarige moest Janet Weima (47) in het magazijn van de dorpsschool in Wommels lezen met kinderen uit de eerste klas, tegenwoordig groep drie. Zogenaamd om deze beginnelingen te helpen, maar Janet wist wel beter. Ze had moeite met lezen en zat eigenlijk nog steeds op hetzelfde niveau als dat groepje zesjarigen. Ze bleef met deze leerlingen ‘niveaulezen’ tot ze tegen haar meester zei dat ze er klaar mee was.
Weima groeide op in een huis vol boeken en had een meester die van voorlezen hield. Ze was dol op verhalen. Uiteindelijk kwam het goed met dat lezen. Maar voor heel veel kinderen met een leesachterstand loopt het anders af. Die blijven hun leven lang problemen houden met taal. Mensen die laaggeletterd zijn hebben minder kansen op de arbeidsmarkt, leven vaker in armoede en hebben vaker gezondheidsproblemen.
Rapport op rapport laat zien dat de leesvaardigheid van Nederlandse kinderen al jaren achteruitholt. Een kwart van de vijftienjarigen kan niet goed lezen. Onacceptabel, vindt Weima die sinds 1999 in het Friese onderwijs werkt. ,,Deze leesachterstand is een maatschappelijk probleem van omvang. Wat we tot nu toe doen in het onderwijs, heeft niet het gewenste resultaat. Sterker nog, de leesproblemen nemen alleen maar toe.’’
Elf jaar geleden – toen ook haar dochter op negenjarige leeftijd nog worstelde met het lezen – stuitte Weima op de methode Sleeplezen van de Groninger leerkracht en logopedist Jaap Stoppelenburg. Hij verving de oude leesstrategie van hakken en plakken, p-i-n-d-a-k-a-a-s wordt pindakaas, door een simpel maar doeltreffend alternatief.
Bij sleeplezen bepaalt een begeleider het leestempo door een pen boven de tekst mee te laten schuiven. Het kind volgt de punt van de pen heel precies en spreekt steeds de klank uit van de letter die aangewezen wordt. Vanwege het hoge tempo zegt het zo in één keer pindakaas en krijgt het geen kans om het woord eerst te spellen en daarna de klanken aan elkaar te plakken.
Weima: ,,Onderzoekers van de RUG hebben in het verleden bewezen dat de methode werkt. Hoe precies, daar gaan ze volgend jaar uitzoeken. De aanname is dat kinderen op deze manier minder een beroep hoeven te doen op hun werkgeheugen. Ze hoeven niet te hakken en vervolgens weer te plakken, maar zijn meteen aan het automatiseren, aan het vloeiend lezen.’’
Minstens zo belangrijk bij sleeplezen is een positieve houding van de begeleider. ,,Als je het lezen maar niet onder de knie krijgt, zorgt dat voor veel frustratie. Die kinderen vinden zichzelf minder slim. Dat doet iets met hun zelfvertrouwen. Die emotionele lading moet eraf. Bij sleeplezen wordt niet verbeterd. Fouten maken mag. Het komt vanzelf goed.’’
De dochter van Weima kon na enkele sessies sleeplezen met Stoppelenburg vloeiend lezen. Haar zelfvertrouwen groeide. Ze was niet langer dat kind in de klas dat niet kon lezen. Inmiddels studeert ze toegepaste wiskunde aan de Universiteit van Twente.
,,Dit is iets wat ik alle kinderen gun’’, zegt Weima. Stoppelenburg heeft sinds 2007 ongeveer negenhonderd mensen opgeleid, vooral gespecialiseerde hulpverleners als logopedisten en dyslexie-deskundigen. Een aantal jaar geleden werd hij ziek en kon zijn methode niet langer verspreiden. Weima, die altijd contact met hem gehouden heeft en een verspreider van zijn gedachtegoed was, nam vorig jaar het stokje over van Stoppelenburg. Ze gaf de leesmethodiek een andere naam: TOPPR.
Iedereen leren lezen, dat is Weima’s missie met TOPPR. Ze leidt coaches op die op hun beurt weer leerkrachten op kunnen leiden, want de methode is niet voorbehouden aan gespecialiseerde hulp. ,,Het slepend leren lezen is effectief gebleken, toch is het niet een methodiek geworden die veel ingezet wordt. De gangbare methodes werken maar voor 75 procent van de leerlingen. We accepteren eigenlijk dat 1 op de 4 kinderen niet goed leren lezen.’’
Juist nu minister Mariëlle Paul. Het kan echt anders
Excellentie,
Als directeur onderwijs van 23 basisscholen in Leeuwarden heb ik dagelijks te maken met de leesproblemen van leerlingen. Uit onderzoeken weet u inmiddels dat 1 op de 4 kinderen een leesachterstand heeft.
Dat leesprobleem nemen ze hun hele leven mee, van de basisschool naar het voortgezet onderwijs en in hun carrière. Als we kinderen kansen willen geven op een goede toekomst, moet dat percentage van 25% drastisch naar beneden.
Als moeder van een dochter met een leesprobleem heb ik destijds gezocht naar hulp. Dit heb ik gevonden bij een logopedist die een eigen methode had ontwikkeld met als titel slepend leren lezen.
Mijn dochter kon in enkele half uurtjes vloeiend lezen! Dat heeft veel gedaan voor haar zelfvertrouwen en haar mogelijkheid om te leren. Ze was ineens niet meer het kind in de klas dat niet kan lezen. Ondertussen studeert ze applied mathematics aan de Universiteit van Twente.
Met de methodiek van slepend leren lezen, die overigens wetenschappelijk is onderbouwd, zijn inmiddels vele honderden kinderen succesvol geholpen.
Als moeder, maar zeker als onderwijskundige weet ik dat het anders kan. Iedereen leren lezen, daar heb ik mijn levensmissie nu van gemaakt. De methodiek is gemakkelijk in te zetten in de klas en is niet voorbehouden aan gespecialiseerde hulp. Het slepend leren lezen sluit aan bij de “menukaart” van de basisvaardigheden, maar wordt helaas niet genoemd. Onbekende, maar zeer effectieve methodieken worden daardoor over het hoofd gezien.
Het kan anders; dat is bewezen, dus laten we ophouden met lapmiddeltjes en deze kinderen helpen.
En juist nu minister Mariëlle Paul. Het kan echt anders! Er ligt er nog een kans om deze kinderen af te helpen met het leesprobleem.
Janet Weima
Tel: 0655 83 66 74
janet@topprreading.org
Als ouder speel je een essentiële rol in de educatieve ontwikkeling van je kind, vooral als het gaat om lezen. Lezen is niet alleen een cruciale vaardigheid voor succes op school, maar ook voor het leven. Het ondersteunen van de leesvaardigheid van je kind kan echter een uitdaging zijn. In deze blog delen we waardevolle tips en advies van TOPPR om ouders te helpen hun kinderen te ondersteunen bij het leren lezen en een levenslange liefde voor boeken te cultiveren.
Creëer een leesvriendelijke omgeving thuis:
Het creëren van een leesvriendelijke omgeving thuis is van groot belang. Zorg voor een gezellige leeshoek met boeken op het juiste niveau van je kind en maak lezen een integraal onderdeel van de dagelijkse routine.
Lees samen:
Lees regelmatig samen met je kind. Neem de tijd om voor te lezen en moedig je kind aan om ook zelf te lezen. Maak er een leuke en interactieve ervaring van door vragen te stellen over het verhaal.
Laat je kind zelf kiezen:
Stimuleer de leesmotivatie door je kind zelf boeken te laten kiezen. Laat ze hun interesses volgen en ontdekken welke boeken hen enthousiast maken.
Geef het goede voorbeeld:
Als ouders zijn we rolmodellen voor onze kinderen. Laat zien dat lezen belangrijk is door zelf ook te lezen. Kinderen zullen eerder geneigd zijn om te lezen als ze zien dat hun ouders dit ook doen.
Bespreek boeken:
Praat met je kind over de boeken die ze lezen. Vraag naar hun favoriete personages en verhalen, en moedig hen aan om hun gedachten en gevoelens over de boeken te delen.
Wees geduldig en positief:
Als je kind moeite heeft met lezen, wees geduldig en positief. Moedig hen aan om door te zetten en prijs hun inspanningen, ongeacht hoe klein de vooruitgang ook lijkt. Het zelfvertrouwen moet weer groeien, daarin kun je als ouder een cruciale rol spelen.
Werk samen met school:
Blijf betrokken bij het leesproces van je kind op school. Praat regelmatig met de leerkracht en werk samen aan een effectieve strategie om de leesvaardigheid van je kind te verbeteren.
Als ouder kun je een cruciale rol spelen in het ondersteunen van de leesvaardigheid van je kind. Door een leesvriendelijke omgeving te creëren, samen te lezen en interesse te tonen in hun leeservaring, stimuleer je niet alleen hun leesvaardigheid, maar ook hun liefde voor boeken en leren. TOPPR staat klaar om ouders te ondersteunen bij dit belangrijke avontuur van lezen en leren!
Het leren lezen is een cruciale vaardigheid die de basis legt voor het academisch succes en de persoonlijke ontwikkeling van een kind. Helaas ondervinden sommige kinderen leesproblemen die niet alleen hun vooruitgang beïnvloeden, maar ook een diepgaande impact hebben op hun zelfvertrouwen en zelfbeeld. De relatie tussen leesproblemen en zelfvertrouwen is complex en verdient de nodige aandacht om ervoor te zorgen dat kinderen met leesproblemen de steun krijgen die ze nodig hebben om te gedijen.
De emotionele impact van leesproblemen
Leesproblemen kunnen variëren van moeite hebben met het begrijpen van woorden en teksten tot het langzamer lezen dan leeftijdsgenoten. Deze uitdagingen kunnen leiden tot frustratie en teleurstelling bij kinderen. Als ze merken dat ze achterblijven in vergelijking met hun klasgenoten, kan dit een negatieve invloed hebben op hun gevoel van eigenwaarde. Ze kunnen zich minderwaardig gaan voelen en het idee krijgen dat ze niet zo slim zijn als anderen. Dit gebrek aan zelfvertrouwen kan zich verder uitbreiden naar andere aspecten van hun leven, zoals sociale interacties en andere schoolvakken.
Kinderen zijn gevoelig voor de verwachtingen van volwassenen en hun leeftijdsgenoten. Als deze kinderen merken dat ze niet zo vlot kunnen lezen als anderen, dan kunnen ze zich terugtrekken uit klasactiviteiten waarbij lezen een onderdeel is. Ze kunnen proberen situaties te vermijden waarin ze publiekelijk moeten lezen, uit angst om fouten te maken of belachelijk gemaakt te worden. Dit kan hun sociale participatie beperken en hun vermogen om nieuwe dingen te proberen en te leren belemmeren.
Ook kan de voortdurende confrontatie met hun leesproblemen leiden tot gevoelens van hopeloosheid en machteloosheid. Wanneer ze keer op keer worstelen met het lezen, kunnen ze het gevoel krijgen dat ze geen vooruitgang boeken, hoe hard ze ook proberen. Dit kan resulteren in een negatieve cyclus waarbij ze minder geneigd zijn om te oefenen of zich in te spannen, omdat ze denken dat het toch geen verschil zal maken.
En hoe kunnen we helpen?
Het aanpakken van de impact van leesproblemen op het zelfvertrouwen van kinderen vereist een holistische benadering. Ten eerste is het essentieel om vroegtijdig leesproblemen te identificeren, bijvoorbeeld door middel van screenings op school. Hoe eerder de ondersteuning begint, hoe groter de kans dat kinderen positieve veranderingen doormaken. Individuele begeleiding, aangepaste leermaterialen en geduldige begeleiders kunnen een enorm verschil maken voor kinderen met leesproblemen.
Daarnaast is het van cruciaal belang om een ondersteunende omgeving te creëren waarin kinderen zich veilig voelen om fouten te maken en te leren. Leraren, ouders en klasgenoten spelen allemaal een rol in het aanmoedigen van een positieve mindset en het bevorderen van inclusie. Het benadrukken van de sterke punten van een kind en hen aanmoedigen om te blijven oefenen, ongeacht de uitdagingen, kan een enorm verschil maken in hun gevoel van eigenwaarde.
In conclusie, leesproblemen hebben een diepgaande impact op het zelfvertrouwen van kinderen. Het is onze verantwoordelijkheid om een ondersteunende omgeving te creëren waarin kinderen met leesproblemen de nodige steun en aanmoediging krijgen om te groeien en te bloeien. Met de juiste begeleiding, geduld en begrip kunnen we kinderen helpen om hun zelfvertrouwen te herstellen en hun potentieel te realiseren, ongeacht de uitdagingen die ze op hun leespad tegenkomen.
