Geletterdheid in onze moderne tijd: # 3 Meervoudige geletterdheid
In deze moderne wereld worden jongeren dagelijks overspoeld door een constante stroom van digitale informatie, van appjes tot socialemediaberichten en online nieuws. We zitten midden in een ‘aandachtseconomie’, waarin verschillende mediakanalen vechten om onze aandacht met meldingen, pushberichten en clickbaits. Maar wat betekent dit voor ons vermogen om informatie echt op te nemen en kritisch te denken? Vooral het vermogen van jongeren om diep te lezen staat ter discussie.
Om deze uitdagingen aan te gaan, is het belangrijk dat jongeren verschillende vormen van geletterdheid ontwikkelen. Naast traditioneel lezen moeten ze ook digitaal geletterd zijn, in staat zijn om meervoudige vormen van informatie te begrijpen en literaire competentie op te bouwen.
Maar hoe kunnen jongeren deze geletterdheden ontwikkelen te midden van alle digitale afleidingen? Een antwoord ligt in het lezen van boeken, verhalen en gedichten. Fictie biedt een geweldige kans om diepgaande aandacht te oefenen en bewust te schakelen tussen verschillende leesstijlen. Bovendien helpt het jongeren bij het ontwikkelen van kritisch denken, analytische vaardigheden en empathie – essentiële vaardigheden in onze moderne wereld.
In een serie van 4 blogs vertellen we er meer over. Dit is de derde blog over meervoudige geletterdheid.
Meervoudige geletterdheid
In een wereld waarin informatie overal om ons heen is en communicatie op diverse kanalen plaatsvindt, wordt meervoudige geletterdheid, inclusief creatieve geletterdheid, steeds belangrijker. Het gaat niet alleen meer om simpelweg lezen en schrijven; het draait nu ook om het begrijpen, produceren en interpreteren van tekst in verschillende vormen en modaliteiten. Dit omvat niet alleen geschreven woorden, maar ook digitale media, multimediale content en gesproken taal. Creatieve geletterdheid, een onderdeel hiervan, stelt mensen in staat om op vernieuwende en expressieve wijze met taal om te gaan, waarbij ze hun verbeeldingskracht en creativiteit de vrije loop kunnen laten.
Een belangrijk aspect van meervoudige geletterdheid is het vermogen om informatie te vinden, te evalueren en te produceren in diverse contexten. Dit betekent dat je niet alleen moet begrijpen hoe verschillende tekstgenres werken, maar ook hoe je effectief kunt communiceren met verschillende doelgroepen en in verschillende sociale en culturele situaties. Creatieve geletterdheid voegt hier nog een laag aan toe, waarbij je op innovatieve manieren betekenis kunt creëren en overbrengen.
Meer dan alleen expressie
Deze vaardigheden zijn niet alleen belangrijk voor persoonlijke expressie, maar ook voor succes op professioneel vlak. In een wereld waarin communicatievaardigheden en creatief denken steeds meer worden gewaardeerd, kunnen mensen met sterke meervoudige en creatieve geletterdheid een voorsprong hebben op de arbeidsmarkt.
Het onderwijs speelt een sleutelrol bij het bevorderen van meervoudige en creatieve geletterdheid. Door studenten te voorzien van de juiste vaardigheden en kansen om hun creativiteit te ontwikkelen, kunnen ze beter worden voorbereid op de uitdagingen van de moderne wereld. Dit kan variëren van creatieve schrijfopdrachten en multimodale projecten tot kunsteducatie, allemaal geïntegreerd in het lesprogramma. Een stimulerende leeromgeving waarin studenten worden aangemoedigd om hun creatieve potentieel te verkennen, is hierbij van essentieel belang.
Kortom, meervoudige geletterdheid, inclusief creatieve geletterdheid, is van onschatbare waarde in onze steeds veranderende samenleving. Het stelt individuen in staat om op flexibele en innovatieve wijze met tekst en taal om te gaan, waardoor ze beter kunnen navigeren in de complexe wereld om hen heen.
Ze willen wel, maar…
Lezen is volgens velen terecht een fundamentele vaardigheid die cruciaal is voor succes in het leven. Voor jongeren is dit niet anders. Een recent onderzoek, uitgevoerd door Qrius, werpt licht op de leescultuur onder jongeren en identificeert de leesuitdaging waarmee zij worden geconfronteerd als het gaat om het omarmen van lezen als een plezierige activiteit.
Het onderzoek onthult een aantal interessante bevindingen:
Belang van lezen: Bijna alle jongeren (90%) erkennen het belang van lezen voor hun taalvaardigheid en algemene ontwikkeling. Ze begrijpen dat een goede beheersing van taal essentieel is om vooruit te komen in het leven. Het is hun “niveau” bepalend, zoals een respondent opmerkte.
Associaties met lezen: Gelukkig hebben de meeste jongeren een positieve of neutrale associatie met lezen. Woorden als ‘rust’, ‘ontspanning’, ‘leuk’ en ‘leren’ komen vaak naar voren wanneer ze over lezen praten.
Concurrentie van digitale media: Een van de grootste leesuitdaging voor lezen komt voort uit de opkomst van sociale media, games en series. Deze vormen van entertainment bieden directe bevrediging en vereisen minder inspanning en concentratie dan het lezen van boeken. Hierdoor ervaren veel jongeren moeite om tijd vrij te maken voor boeken, zelfs als ze dat graag zouden willen.
Gebrek aan zichtbaarheid en aanbevelingen: Veel jongeren hebben moeite met het vinden van boeken die bij hun interesses passen. Het huidige aanbod is voor hen niet altijd duidelijk zichtbaar in de media die ze gebruiken, zoals sociale media en YouTube. Bovendien wordt er weinig over boeken gesproken in hun sociale kringen, wat het ontdekken van nieuwe titels bemoeilijkt.
Rol van bekende personen: Boeken geschreven door of over bekende Nederlanders, zoals topsporters of influencers, hebben meer aantrekkingskracht op jongeren. Deze boeken worden vaak als toegankelijker beschouwd en trekken zelfs jongeren aan met een lage leesmotivatie.
Voorkeur voor papieren boeken: Hoewel digitale media populair zijn, geven de meeste jongeren nog steeds de voorkeur aan het lezen van papieren boeken boven e-books en luisterboeken.
En hoe gaan we ze dan helpen?
Deze bevindingen suggereren dat hoewel jongeren de waarde van lezen erkennen, ze worden geconfronteerd met tal van obstakels die hen ervan weerhouden om boeken te omarmen als een plezierige vrijetijdsbesteding. Het is essentieel dat beleidsmakers, scholen en ouders zich bewust zijn van deze uitdagingen en strategieën ontwikkelen om jongeren te ondersteunen bij het ontwikkelen van een liefde voor lezen die verder reikt dan de pagina’s van een boek.
Binnen het onderwijs is er een boeiende ontwikkeling gaande: literaire gesprekken nemen een steeds prominentere plaats in. Deze gesprekken, gebaseerd op de handleiding ‘Maar als je erover nadenkt…‘, transformeren de traditionele boekenkring tot een dynamische en interactieve ervaring. In dit blog duiken we dieper in de praktijk van literaire gesprekken op school en ontdekken we de betekenis ervan voor zowel leraren als leerlingen.
Waar het bij literaire gesprekken om gaat
Literaire gesprekken vormen een krachtige manier om leerlingen actief te betrekken bij het lezen en interpreteren van teksten. De cyclus van het gezamenlijk lezen van een boek, het opschrijven van gedachten op post-its, en het voeren van vijf literaire gesprekken per boek, creëert een diepgaand begrip van verhalen. Het geeft leerlingen de ruimte om hun eigen vragen, verwachtingen en interpretaties te delen, waardoor literair denken wordt gestimuleerd.
De rol van de leerkracht
Het voeren van literaire gesprekken vraagt meer van de leerkracht dan een traditionele boekenkring. Om effectief te zijn, moet de leerkracht niet alleen het gekozen boek goed kennen, maar ook literair competent zijn. Het stellen van de juiste vragen en het stimuleren van discussies vereist inzicht in zowel het boek als de leeservaring van de leerlingen. Als de cyclus zich herhaalt gedurende het schooljaar, evolueert de rol van de leerkracht van leidende gids naar een ondersteunende facilitator.
Leerlingen in de regisseursstoel
Een opvallend kenmerk van deze benadering is de geleidelijke overgang van door de leerkracht geleide gesprekken naar ‘leesclubs’ waarin leerlingen zelf het boek kiezen en bespreken. Deze verschuiving weerspiegelt de groei en ontwikkeling die leerlingen doormaken in hun begrip van literatuur en het vermogen om zelfstandig te denken en te analyseren.
Het belang van literair denken
In literaire gesprekken draait het niet om het vinden van het ‘juiste’ antwoord, maar om het verkennen van diverse interpretaties en persoonlijke reacties op het verhaal. Vragen en discussies zijn geen tekenen van onmacht, maar eerder een manifestatie van literair denken. Dit benadrukt het belang van het aanmoedigen van nieuwsgierigheid en het stimuleren van individuele interpretaties binnen de literaire context.
Conclusie
Literaire gesprekken op school brengen de magie van verhalen tot leven en bieden een platform voor diepgaande reflectie en discussie. Door leerlingen actief te betrekken bij het leesproces, ontstaat er een verrijkende leeromgeving waarin literair denken wordt aangemoedigd en individuele stemmen gehoord worden. Als leraren de uitdaging aangaan om literair competent te zijn en een ondersteunende ruimte creëren voor diverse interpretaties, zal de kracht van literaire gesprekken een blijvende impact hebben op de literaire ontwikkeling van leerlingen.
In de drukte in de klas is er een bijzonder moment waarop boeken, verhalen en voorlezen centraal staan: de Nationale Voorleesdagen. Dit jaarlijkse evenement, dat plaatsvindt in Nederland, is een viering van het plezier en de kracht van voorlezen voor jong en oud. Een hoogtepunt van deze dagen is het sfeervolle Voorleesontbijt, dat op veel scholen in Nederland wordt georganiseerd.
Voorlezen: maak er een gewoonte van
Voorlezen is niet zomaar een activiteit; het is een belangrijke manier om verhalen te leren kennen en op die manier kennis van de wereld te krijgen. De Nationale Voorleesdagen, die sinds 2004 worden georganiseerd, richten de schijnwerpers op het belang van voorlezen in de ontwikkeling van kinderen. Gedurende deze dagen worden scholen, bibliotheken en gezinnen aangemoedigd om samen te genieten van de wereld van boeken en het plezier dat je beleefd als je voorgelezen wordt, of zelf voorleest.
Het voorleesontbijt: Samen smullen en luisteren
Een bijzonder hoogtepunt van de Nationale Voorleesdagen is het Voorleesontbijt. Deze feestelijke start van de voorleesdagen is een mooi moment om kinderen, ouders, leerkrachten en andere voorleesliefhebbers samen te brengen om gezamenlijk te smullen van een ontbijt, terwijl er genoten wordt van mooie verhalen. Het creëert een sfeer van samenhorigheid en stimuleert leesplezier op een gezellige en toegankelijke manier.
Tips
De Nationale Voorleesdagen bieden een uitstekende gelegenheid om leesplezier te bevorderen en de magie van verhalen te vieren. Hier zijn enkele tips voor activiteiten die je kunt organiseren tijdens deze speciale dagen:
1. Voorleesontbijt, natuurlijk! Organiseer een gezellig voorleesontbijt in school, bibliotheek of kinderdagverblijf. Nodig ouders, leraren, en lokale figuren uit om voor te lezen terwijl kinderen genieten van een feestelijk ontbijt.
2. Thematische Verkleedpartij: Kies een personage uit een lievelingsboek en moedig kinderen (en volwassenen) aan om zich te verkleden als hun favoriete personages tijdens een thematische verkleedpartij.
3. Voorleesmarathon: Houd een voorleesmarathon waarbij verschillende mensen, waaronder leraren, ouders, en lokale beroemdheden, elkaar aflossen om continu voor te lezen. Maak er een gezellige en informele bijeenkomst van waarbij iedereen welkom is.
4. Knutselworkshops: Combineer voorlezen met creativiteit door knutselworkshops te organiseren.
5. Laat kinderen knutselen en tekenen geïnspireerd op de verhalen die ze hebben gehoord. Dit kan ook een geweldige manier zijn om de verbeeldingskracht te stimuleren.
6. Theater- of Poppenkastvoorstelling: Breng verhalen tot leven door een kleine theatervoorstelling of poppenkastvoorstelling te organiseren. Dit kunnen zowel professionals als door enthousiaste ouders, leraren of studenten uitvoeren.
7. Voorleeswandeling: Organiseer een voorleeswandeling in de natuur. Selecteer enkele mooie plekken in een park of bos en nodig voorlezers uit om op verschillende locaties verhalen voor te lezen. Dit combineert het plezier van lezen met buitenactiviteiten.
8. Boekenruilbeurs: Stimuleer het delen van boeken door een boekenruilbeurs te organiseren. Moedig mensen aan om boeken mee te nemen die ze willen delen en laat anderen ze ruilen voor nieuwe leesavonturen.
9. Auteursbezoek: Nodig een lokale auteur uit om over hun werk te praten en voor te lezen uit hun boeken. Dit kan inspirerend zijn voor zowel kinderen als volwassenen.
10. Digitale Voorleesactiviteiten: Organiseer virtuele voorleessessies via videoconferenties voor diegenen die niet fysiek aanwezig kunnen zijn. Betrek ouders, grootouders, of zelfs auteurs vanuit verschillende locaties.
11. Voorleeswedstrijd: Houd een voorleeswedstrijd voor kinderen waarbij ze kunnen laten zien hoe goed ze kunnen voorlezen of vertellen.
Onthoud dat het belangrijk is om de activiteiten af te stemmen op de doelgroep en een positieve, inclusieve sfeer te creëren waarin leesplezier wordt aangemoedigd.
Conclusie
De Nationale Voorleesdagen, met het gezellige hoogtepunt van het voorleesontbijt, brengen de kracht van verhalen naar voren en benadrukken het belang van voorlezen. Het evenement herinnert ons eraan dat de eenvoud van voorlezen een grote impact heeft voor de ontwikkeling van kinderen. Dus, laten tijdens deze bijzondere dagen iedere dag een stuk voorlezen en er meteen een gewoonte van maken om iedere dag voor te lezen.
In het Honderd Bunderbos gaan vriendschap en avontuur hand in hand. Er is één knuffelbeer die generaties kinderen heeft betoverd en hen onbewust levenslessen heeft bijgebracht. Winnie de Poeh, het vriendelijke beer Edward zoals hij officieel bekend staat, is meer dan alleen een pluizige metgezel. Achter zijn liefde voor honing en ogenschijnlijk beperkte verstand schuilt een schat aan wijsheden die kinderen op een eenvoudige en speelse manier leren over het leven van alledag. Een fantastisch kinderboek dat alle leeftijden boeit.
Een Bijzondere Band
Winnie de Poeh begon als de teddybeer van Christopher Robin Milne, maar in de verhalen die zijn vader, A.A. Milne voor hem schreef, krijgt Poeh-beer een stem en een eigen karakter. Samen met vrienden zoals Janneman Robinson, Knorretje, Teigetje, Kanga, Roe, Iejoor, Konijn en Uil, woont Poeh in het Honderd Bunderbos. Deze bonte groep karakters maakt de verhalen levendig en divers, waardoor kinderen zich kunnen identificeren met de verschillende persoonlijkheden en vriendschappen.
Eenvoudige avonturen, diepgaande Lessen
In de avonturen van Winnie de Poeh draait het niet om grootse daden of ingewikkelde plotwendingen. De verhalen zijn doordrenkt van eenvoudige, alledaagse gebeurtenissen zoals Poeh’s liefde voor honing, de komst van nieuwe bewoners in het bos, of gezamenlijke ontdekkingstochten. Juist in deze simpliciteit schuilen waardevolle levenslessen voor kinderen.
Leerzame Vriendschappen
De vriendschappen tussen Poeh en zijn vrienden weerspiegelen belangrijke aspecten van het leven. Of het nu gaat om de zorgzame band tussen Poeh en Knorretje, de altijd enthousiaste Teigetje die ons herinnert aan het belang van positiviteit, of de wijsheid van Uil, de personages belichamen diverse aspecten van vriendschap en samenwerking.
Filosofische Toon
Wat de verhalen van Winnie de Poeh ook zo geliefd maakt bij volwassenen is de subtiele filosofische ondertoon. De wijsheden die in de dialogen en gebeurtenissen verweven zijn, nodigen lezers uit, ongeacht hun leeftijd, om na te denken over eenvoudige, maar diepgaande concepten zoals vriendschap, tolerantie en zelfacceptatie.
Winnie-de-Poeh-dag
Zoals voor veel onderwerpen is er ook een Winnie-de-Poeh-dag. En dat is vandaag, 18 januari! Een goede reden om het boek uit de kast te halen en om het aan de kinderen voor te lezen. Of om er zelf weer eens lekker uit te lezen. Ikzelf het een Engelse uitgave met de tekeningen van Shepard. Ook van de tekeningen geniet ik altijd!
Conclusie
Winnie de Poeh, oorspronkelijk bedacht door A.A. Milne voor zijn zoon Christopher Robin, blijft een geliefd figuur dat kinderen op speelse wijze leert over het leven van alledag. In het Honderd Bunderbos ontvouwen zich eenvoudige avonturen met diepgaande lessen, waarbij vriendschap, wijsheid en filosofie samenkomen. De tijdloze aantrekkingskracht van Winnie de Poeh toont aan dat de schatten van het Honderd Bunderbos niet slechts voor één generatie zijn, maar voor altijd.
In de kleurrijke wereld van kinder-en jeugdboeken is diversiteit de sleutel tot het ontwikkelen van leesplezier bij kinderen. Het aanbod van genres in de Nederlandse jeugdliteratuur is groot, waardoor kinderen een breed scala aan verhalen en stijlen kunnen verkennen. Laten we eens ontdekken welke verschillende genres voor kinderboeken er zijn.
1. Avontuur
Avonturenboeken nemen jonge lezers mee op spannende reizen, vaak vol gevaren en ontdekkingen. Deze verhalen prikkelen de verbeelding, stimuleren nieuwsgierigheid en laten kinderen kennismaken met de spanning van het onbekende.
● De Griezelbus door Paul van Loon
● De Reis van de Stoomboot door Thea Stilton
2. Fantasie
In het rijk van fantasieboeken komen magie, mythische wezens en betoverende werelden tot leven. Deze boeken moedigen kinderen aan om buiten de grenzen van de realiteit te denken en stimuleren creatief denken.
● Harry Potter en de Steen der Wijzen door J.K. Rowling
● Alice in Wonderland door Lewis Carroll
3. Mysterie
Mysterieboeken dagen jonge geesten uit om puzzels op te lossen en raadsels te ontrafelen. Deze genres leren kinderen logisch denken en de kunst van deductie, terwijl ze genieten van een meeslepend verhaal.
● Spekkie en Sproet: Complot in de Trein door Vivian den Hollander
● De Vijf Detectives: Het Geheim van de Gouden Toren door Enid Blyton
4. Humor
Lachen is een universele taal, en humorboeken voor kinderen zijn als een welkome dosis plezier. Ze laten kinderen kennismaken met verschillende soorten humor en bevorderen een positieve leeservaring.
● Dagboek van een Muts: Avonturen uit een Niet-zo-perfect Leven door Rachel Renée Russell
● De Waanzinnige Boomhut van 13 Verdiepingen door Andy Griffiths
5. Realistische fictie
Realistische fictie brengt alledaagse situaties tot leven met personages waarmee kinderen zich kunnen identificeren. Deze boeken verkennen menselijke emoties en relaties, waardoor lezers een dieper begrip van de wereld om hen heen krijgen.
● Kruistocht in Spijkerbroek door Thea Beckman
● Kinderen van Moeder Aarde door Thea Beckman
6. Historische romans
Historische fictie transporteert kinderen naar het verleden en laat hen de geschiedenis ervaren door de ogen van fictieve personages. Het vergroot niet alleen hun historisch bewustzijn, maar ook hun empathie.
● Oorlogswinter door Jan Terlouw
● Een brief voor de Koning van Tonke Dragt
7. Non-fictie
Non-fictieboeken bieden een schat aan feitelijke informatie over uiteenlopende onderwerpen. Ze bevorderen leergierigheid en onderzoekende geesten, waardoor kinderen hun kennis op een boeiende manier kunnen vergroten.
● Het Klokhuisboek over Zintuigen door Fiona Rempt
● Kijken naar Kunst met Koos de Kunstenaar door Koos Meinderts
8. Poëzie
Poëzie stimuleert een liefde voor taal en creativiteit. Kinderen ontdekken het ritme en de schoonheid van woorden, terwijl ze zich laten meevoeren door de emotionele kracht van poëzie.
● Waanzinnig Leed door Edward van de Vendel
● Gedichten voor Kinderen door Annie M.G. Schmidt
Door het aanbieden van de boeken in verschillende genres krijgen kinderen een brede kijk op boeken en op de wereld. Het stelt hen in staat om verschillende schrijfstijlen te ervaren, uiteenlopende perspectieven te begrijpen en hun leesvoorkeuren te ontdekken. Dus, laat de ontdekkingsreis beginnen en dompel je onder in de prachtige diversiteit van kinderboekengenres!
In de wereld van leesontwikkeling heeft een unieke benadering, bekend als Sleeplezen of de TOPPR-methodiek, recentelijk de aandacht getrokken. Centraal in dit innovatieve proces staan de Sleepleespennen, die cruciaal zijn voor het toepassen van deze leesmethode. In deze blog duiken we in de wetenschap achter de Sleepleespennen en hoe ze kinderen leren lezen.
Geen gewone pen
Sleepleespennen spelen een centrale rol in het leesproces. Het zijn geen gewone pennen, maar eerder aanwijssokken. Deze Sleepleespen wordt vastgehouden door een begeleider die met de pen het leespad boven de woorden volgt. Het tempo is aanzienlijk, met minimale pauzes behalve bij komma’s of punten. Het interessante aspect is hun onverschilligheid tegenover leesfouten; ze gaan onverstoord door met het vertrouwen dat fouten vanzelf verdwijnen.
De pennen volgen nauwkeurig het pad en door op het exacte moment de klank van een letter te produceren leest de lezer precies wat er staat. Door met de pen door te slepen wacht je niet op de lezer. Dit vereist precisie en creëert een uitdaging voor de lezer. Hierdoor zorgt de methode voor automatisering. Als de lezer het tempo niet kan bijbenen, neemt de begeleider eenvoudigweg de rol van de lezer over en leest het verhaal voor of mee, terwijl de lezer meeluistert.
Een nieuwe dynamiek in het lezen
Bij de methodiek van Sleeplezen hoeven lezers niet langer elke letter apart te onthouden. In plaats daarvan ontstaan woorden organisch. En wanneer alle woorden van een zin aan elkaar worden gelezen, ontstaat er vanzelf het volledige verhaal. Dit brengt een nieuwe dynamiek in het lezen, waarbij het proces minder gefocust is op afzonderlijke woorden en meer op tempo en vloeiendheid.
Onderzoek heeft bewezen dat kinderen die de techniek van Sleeplezen omarmen, over het algemeen sneller en met minder fouten lezen. Hoe deze aanpak zich vertaalt naar individuele leeservaringen blijft een open vraag, maar de resultaten bij kinderen wekken interesse en nieuwsgierigheid binnen het domein van de leeswetenschappen. Op de RuG wordt onderzoek gedaan naar de verdere werking van de methodiek.
Het starten met Sleeplezen of de TOPPR-methodiek is voor de lezers eenvoudig. De sleutel is simpelweg de letters te lezen die de Sleepleespennen aanwijzen en de gelezen tekst verklanken in de snelheid van gesproken taal. Voor de begeleider is de techniek een uitdaging, die enige oefening vergt.
In essentie biedt de TOPPR-methodiek een nieuwe kijk op lezen, waarbij de Sleepleespennen fungeren als gidsen door de letters en zinnen.
Veel mensen weten dat voorlezen goed is voor de taalontwikkeling van kinderen. Maar wist je ook dat je dit extra stimuleert door interactief voor te lezen?
Wat is interactief voorlezen?
Interactief voorlezen betekent: actief voorlezen. Dus dat je je kind voor, tijdens én na het lezen actief bij het verhaal betrekt. Dit zorgt niet alleen voor een intiem moment samen, het draagt ook bij aan de woordenschat, begrijpend lezen en het inlevingsvermogen van je kind. Ook is het goed voor de ontwikkeling van de fantasie en de luistervaardigheden.
Hoe je dat doet? Hier zijn 10 tips op een rij!
1. Kies een boek dat aansluit bij de leeftijd en interesses van je kind.
2. Zorg voor een rustige plek om voor te lezen, met zo min mogelijk afleiding.
3. Bekijk samen de voor- en achterkant van het boek. Wat zie je allemaal? Bespreek de titel. Hoe heet het boek? Waar zou het over gaan?
4. Verken samen het boek. Blader erdoorheen en bekijk de illustraties, nog zonder voor te lezen. Wat zie je? Wat gebeurt er? Hoe zou het verhaal aflopen?
5.Lees het boek voor en stel tijdens het voorlezen actief vragen over het verhaal. Bijvoorbeeld over de tekeningen, de personages en de gebeurtenissen. Zoals: Kijkt de hoofdpersoon blij of juist niet? Waarom niet? Waaraan zie je dat? Probeer ook open vragen te stellen: hoe denk je dat het verhaal afloopt? En als het boek uit is: wat vond je van het boek? En waarom?
6. Probeer duidelijk, levendig en met expressie voor te lezen. Is het spannend? Zet dan bijvoorbeeld een fluisterstem op. Of zet bij bepaalde personages een grappig stemmetje op. Let ook op emoties; is een personage blij, boos of verdrietig, laat dat dan ook horen met je stem.
7. Leg moeilijke woorden kort uit, of pas waar nodig de tekst een beetje aan, passend aan het niveau van je kind.
8. Betrek passende voorwerpen bij het boek. Bijvoorbeeld een knuffel, handpop of andere spulletjes die bij het verhaal passen. Speel bijvoorbeeld samen het verhaal na.
9. Maak een tekening over het verhaal of knutsel iets wat erbij past. Praat daarna samen over wat er is gemaakt. Welke dingen uit het boek komen terug? Waarom past het bij het verhaal?
10. Zoek een passend liedje bij het thema van het boek en luister hier naar.
Interactief voorlezen verandert een alledaags moment in een betekenisvolle ervaring. Het stimuleert niet alleen de liefde voor lezen, maar bevordert ook belangrijke vaardigheden voor de ontwikkeling van je kind. Dus, geniet samen van interactief voorlezen en zie hoe dit simpele ritueel een wereld van verschil kan maken voor jou en je kind.
Iedereen die het betreft,
Docenten, leerkrachten, politiek, onderwijsinstellingen, media en misschien ook jij
Al 26 jaar werk ik met hart en ziel als leerkracht, schoolleider en directeur onderwijs in het basisonderwijs. De resultaten uit het PISA-onderzoek van 2022 kwamen daarom keihard binnen. Ze laten zien dat de leesvaardigheid van Nederlandse 15-jarigen opnieuw is gedaald. Het voelt alsof ik al jaren tegen een systeem knok wat muur vastzit! Er wordt gezocht naar excuses waarom dit óns overkomt. Bijvoorbeeld corona of door de toenemende digitalisering. Maar het leesprobleem is door bewuste keuzes ontstaan. We zijn in Nederland doorgedraaid in een toets-kramp en zetten het kind niet meer centraal, maar het systeem.
Voor 33% werken de huidige oplossingen niet
De leesproblemen zijn al jaren bekend, maar veel van de oplossingen werken momenteel gewoon niet. Het probleem is zelfs alleen maar toegenomen in de laatste jaren. Er zijn steeds meer kinderen die niet mee kunnen komen. Hierdoor blijft 33% van de kinderen achter de feiten aanlopen. Door vast te blijven houden aan bestaande methoden verandert er voor deze kinderen niets. Iedereen zal de schouders eronder moeten zetten om dit probleem aan te pakken. De overheid, inspectie, directie, leerkrachten en ouders hebben allemaal een rol bij dit probleem.
Buiten het systeem om oplossingen zoeken
De resultaten uit het PISA-onderzoek voelen dan ook als falen. Alsof de jarenlange strijd tegen een systeem dat dit probleem in stand houdt verloren is. Ik ben momenteel diep teleurgesteld, boos en verdrietig over de manier waarop het probleem van leesproblemen in Nederland wordt aangepakt voor deze groep kinderen. Leerkrachten zijn onzeker geworden over wanneer ze goed onderwijs geven en volgen daarom methodes die woord voor woord gevolgd kunnen worden. We blijven liever hangen in falende methoden en sturen van bovenaf, waardoor deze grote groep kinderen structureel de boot mist. Terwijl het kind juist centraal hoort te staan. Voor mij is het bewijs nu geleverd dat de huidige methoden voor deze groeiende groep kinderen met een leesprobleem niet werkt. Daarbij wil ik opmerken dat deze kinderen hun leven lang het probleem met zich mee zullen dragen. Dit kost ons als maatschappij miljarden. Volledig onnodig, want inmiddels is er bewezen dat op een eenvoudige kostenneutrale manier deze kinderen direct en effectief geholpen kunne worden. Niet het hakken en plakken, maar voor deze groep kinderen het slepend leren lezen.
Ik wijt de huidige situatie aan een aantal factoren. Het onderwijssysteem is gesloten en star.
Er is weinig ruimte voor innovatie en nieuwe oplossingen. Het lijkt wel of het onderwijssysteem gegijzeld is. Veranderingen in het lezen, bijvoorbeeld het race-lezen of de eenzijdige aandacht voor begrijpend-lees strategieën, het willen volgen van methodes om een dekkend onderwijsaanbod te garanderen. Allemaal werkt het lees- en leerplezier tegen. En de resultaten zien we hierdoor verslechteren in plaats van verbeteren.
Scholen moeten meer aandacht besteden aan leesproblemen en open staan voor nieuwe initiatieven. We moeten nu echt iets doen om de leesvaardigheid van Nederlandse kinderen te verbeteren, zegt ze. Er is een oplossing, maar we hebben de steun van het systeem nodig om deze oplossing te kunnen implementeren.
Nu kunnen we eindeloos lang blijven klagen, maar ik roep hier iedereen ter verantwoording die deze cirkel kan helpen doorbreken. Uit naam van al die kinderen die morgen al geholpen kunnen worden en geholpen moeten worden.
In groep 3 beginnen kinderen aan een nieuw hoofdstuk van hun schoolcarrière: leren lezen. Voor velen verloopt dit soepel, maar voor sommigen wordt het een uitdaging. We weten dat ieder jaar maar liefst 45.000 kinderen in Nederland te maken zullen krijgen met leesproblemen. Dit is een zorgwekkende ontwikkeling die niet alleen de individuele groei van het kind beïnvloedt, maar ook een maatschappelijk probleem vormt.
Vanuit Lunteren roept TOPPR, een organisatie gespecialiseerd in een verbeterde aanpak van leesproblemen, ouders in Ede en omgeving op: “Laat je horen!” Het doel is duidelijk: samen met geïnteresseerde ouders informatiebijeenkomsten organiseren op lokale scholen. Op deze manier willen ze niet alleen de aandacht van leerkrachten en scholen vestigen op het groeiende probleem van leesproblemen bij kinderen, maar ook een platform creëren voor het delen van informatie, kennis en ervaringen.
Het is bekend dat leesproblemen aanzienlijke gevolgen hebben voor het zelfvertrouwen en de algehele ontwikkeling van kinderen. De impact op de lange termijn is niet te onderschatten. Daarom is het van groot belang om deze kwestie lokaal aan te pakken. TOPPR gelooft in het betrekken van ouders bij het vinden van oplossingen en benadrukt de rol die zij kunnen spelen in de ondersteuning van hun kinderen bij het leren lezen.
Samen lezen leuk maken
Janet Weima, de oprichter van TOPPR, drukt ouders op het hart: “Samen kunnen we echt het verschil maken voor onze kinderen. Ouders spelen een belangrijke rol in de ondersteuning van hun kinderen bij het leren lezen. We nodigen daarom alle ouders in Ede en omgeving uit om deel te nemen aan dit initiatief.”
De TOPPR-methodiek, met bewezen resultaten, biedt een effectieve aanpak voor leesproblemen. In slechts 12 sessies van een half uur kan een kind weer op niveau lezen. Het is een bewezen methode die kan worden ingezet om de leesvaardigheid van onze kinderen te verbeteren.
Ouders die willen helpen en zich willen aansluiten bij deze beweging kunnen zich eenvoudig aanmelden op de TOPPR-website. Hoe meer ouders zich achter dit initiatief scharen, hoe sterker de boodschap en hoe groter de kans op succes. Laten we samen de handen ineenslaan en onze kinderen helpen de magie van lezen te ontdekken. Want als ouders en scholen samenwerken, kunnen we een wereld creëren waarin elk kind de kans krijgt om te genieten van de wondere wereld van boeken en om volop mee te doen in onze maatschappij.
