7 stappen om beter te leren lezen

Het creëren van betekenisvolle leeservaringen speelt een belangrijke rol bij het stimuleren van taal- en kennisontwikkeling bij kinderen. Thoni Veenhout, voormalig lector Geletterdheid bij de Hogeschool Utrecht en onderzoeker heeft 7 stappen beschreven die leiden tot betere geletterdheid bij kinderen. Niets nieuws dus, maar wel goed om nog maar weer eens te herhalen. Houtveen merkt op dat het creëren van een inspirerende leescultuur centraal moet staan, als we leerlingen goede literaire competenties mee willen geven. Een lesprogramma dat gericht is op het verbeteren van leesvaardigheid, maar ook op het stimuleren van motivatie en betrokkenheid van leerlingen. Denk daarbij om de volgende stappen:

Creëer een inspirerende leescultuur

Een effectief leesprogramma begint met het creëren van een klasomgeving waarin het stimuleren van geletterdheid voorop staat. Dit kan worden bereikt door leerlingen keuzevrijheid te geven in hun leesmateriaal, samenwerking tussen leerlingen te bevorderen en het onderwijs relevant te maken voor de leerlingen.

Geef voldoende tijd om te lezen

Het is belangrijk om leerlingen voldoende tijd te geven om te lezen in de klas. Door regelmatig leestijd in te plannen, krijgen leerlingen de gelegenheid om veel te oefenen en zich onder te dompelen in verhalen en informatie, waardoor ze hun leesvaardigheid en begrip kunnen verbeteren.

Diversiteit in leesmateriaal en tekstgenres

Een gevarieerde collectie boeken, die verschillende genres en kwalitatief hoogwaardige teksten omvat, is van groot belang. Dit stelt leerlingen in staat om verschillende soorten verhalen en onderwerpen te verkennen, waardoor hun interesse en begrip worden vergroot.

Maak lees- en schrijfopdrachten relevant

Zorg ervoor dat lees- en schrijfopdrachten gerelateerd zijn aan echte doelen, die belangrijk zijn voor de leerlingen. Dit verhoogt de kans dat er transfer plaatsvindt tussen het leren op school en daarbuiten.

Breng een balans aan in door de leerkracht en de leerlingen geleide discussie over teksten

Door een evenwicht te creëren tussen door de leerkracht en de leerlingen geleide discussies over teksten, worden leerlingen gestimuleerd om actief deel te nemen aan het leesproces en hun begrip van de tekst te verdiepen.

Bied expliciete instructie en ondersteuning

Het is noodzakelijk om leerlingen expliciete instructie en ondersteuning te bieden bij alle aspecten van geletterdheid. Het gaat dan om vaardigheden zoals fonemisch bewustzijn, het alfabetisch principe, woordenschat, vloeiend lezen en begrijpend lezen. Door middel van scaffolded instruction begeleid de leerkracht de leerlingen stap voor stap naar zelfstandig lezen en begrip.

Monitor en evalueer voortdurend

Het is belangrijk om voortdurend de voortgang van leerlingen te monitoren en te evalueren. Met deze informatie kan de leerkracht het leesonderwijs aanpassen aan individuele behoeften en leerdoelen.

Het bevorderen van betekenisvolle leeservaringen is geen luxe, maar een essentieel onderdeel van effectief leesonderwijs. Door het implementeren van een integraal programma dat deze principes omvat, kunnen scholen een krachtige basis leggen voor de taal- en kennisontwikkeling van hun leerlingen.

Wil je meer lezen? Gebruik deze link.

In deze moderne wereld worden jongeren dagelijks overspoeld door een constante stroom van digitale informatie, van appjes tot socialemediaberichten en online nieuws. We zitten midden in een ‘aandachtseconomie’, waarin verschillende mediakanalen vechten om onze aandacht met meldingen, pushberichten en clickbaits. Maar wat betekent dit voor ons vermogen om informatie echt op te nemen en kritisch te denken? Vooral het vermogen van jongeren om diep te lezen staat ter discussie.

Om deze uitdagingen aan te gaan, is het belangrijk dat jongeren verschillende vormen van geletterdheid ontwikkelen. Naast traditioneel lezen moeten ze ook digitaal geletterd zijn, in staat zijn om meervoudige vormen van informatie te begrijpen en literaire competentie op te bouwen.

Maar hoe kunnen jongeren deze geletterdheden ontwikkelen te midden van alle digitale afleidingen? Een antwoord ligt in het lezen van boeken, verhalen en gedichten. Fictie biedt een geweldige kans om diepgaande aandacht te oefenen en bewust te schakelen tussen verschillende leesstijlen. Bovendien helpt het jongeren bij het ontwikkelen van kritisch denken, analytische vaardigheden en empathie – essentiële vaardigheden in onze moderne wereld.

In een serie van 4 blogs vertellen we er meer over. Dit is de derde blog over meervoudige geletterdheid.

Meervoudige geletterdheid

In een wereld waarin informatie overal om ons heen is en communicatie op diverse kanalen plaatsvindt, wordt meervoudige geletterdheid, inclusief creatieve geletterdheid, steeds belangrijker. Het gaat niet alleen meer om simpelweg lezen en schrijven; het draait nu ook om het begrijpen, produceren en interpreteren van tekst in verschillende vormen en modaliteiten. Dit omvat niet alleen geschreven woorden, maar ook digitale media, multimediale content en gesproken taal. Creatieve geletterdheid, een onderdeel hiervan, stelt mensen in staat om op vernieuwende en expressieve wijze met taal om te gaan, waarbij ze hun verbeeldingskracht en creativiteit de vrije loop kunnen laten.

Een belangrijk aspect van meervoudige geletterdheid is het vermogen om informatie te vinden, te evalueren en te produceren in diverse contexten. Dit betekent dat je niet alleen moet begrijpen hoe verschillende tekstgenres werken, maar ook hoe je effectief kunt communiceren met verschillende doelgroepen en in verschillende sociale en culturele situaties. Creatieve geletterdheid voegt hier nog een laag aan toe, waarbij je op innovatieve manieren betekenis kunt creëren en overbrengen.

Meer dan alleen expressie

Deze vaardigheden zijn niet alleen belangrijk voor persoonlijke expressie, maar ook voor succes op professioneel vlak. In een wereld waarin communicatievaardigheden en creatief denken steeds meer worden gewaardeerd, kunnen mensen met sterke meervoudige en creatieve geletterdheid een voorsprong hebben op de arbeidsmarkt.

Het onderwijs speelt een sleutelrol bij het bevorderen van meervoudige en creatieve geletterdheid. Door studenten te voorzien van de juiste vaardigheden en kansen om hun creativiteit te ontwikkelen, kunnen ze beter worden voorbereid op de uitdagingen van de moderne wereld. Dit kan variëren van creatieve schrijfopdrachten en multimodale projecten tot kunsteducatie, allemaal geïntegreerd in het lesprogramma. Een stimulerende leeromgeving waarin studenten worden aangemoedigd om hun creatieve potentieel te verkennen, is hierbij van essentieel belang.

Kortom, meervoudige geletterdheid, inclusief creatieve geletterdheid, is van onschatbare waarde in onze steeds veranderende samenleving. Het stelt individuen in staat om op flexibele en innovatieve wijze met tekst en taal om te gaan, waardoor ze beter kunnen navigeren in de complexe wereld om hen heen.

In een serie van 4 blogs vertellen we er meer over. Dit is de tweede blog over digitale geletterdheid.

Digitale geletterdheid

In een wereld die gedreven wordt door digitale vooruitgang en voortdurende technologische ontwikkelingen, is digitale geletterdheid van onschatbare waarde geworden. Het gaat niet alleen om het begrijpen en gebruiken van digitale informatie, maar ook om het vermogen om kritisch na te denken over de digitale wereld waarin we leven. Binnen dit spectrum valt ook multimediale geletterdheid, een aspect dat steeds meer aan belang wint naarmate digitale media gevarieerder en ingewikkelder worden.

Digitale geletterdheid vereist een breed scala aan vaardigheden en competenties. Het gaat niet alleen om het gebruik van computers en internet, maar ook om het vinden, evalueren, delen en produceren van digitale inhoud. Dit omvat het begrijpen van privacykwesties, auteursrechten en het vermogen om digitale informatie kritisch te beoordelen op betrouwbaarheid en geloofwaardigheid.

Multimediale geletterdheid

Multimediale geletterdheid voegt een extra laag complexiteit toe aan digitale geletterdheid. Het omvat het begrijpen en gebruiken van verschillende vormen van media, zoals tekst, afbeeldingen, audio en video, en het vermogen om deze te integreren in communicatie en expressie. Dit is met name relevant in een tijd waarin multimediale content steeds prominenter aanwezig is op het internet en sociale media.

Een cruciaal aspect van digitale geletterdheid is het vermogen om effectief te communiceren in digitale omgevingen. Dit betekent niet alleen het begrijpen van verschillende communicatieplatforms en -tools, maar ook het vermogen om duidelijk, coherent en respectvol te communiceren met anderen online.

Daarnaast omvat digitale geletterdheid ook het vermogen om kritisch te denken over de digitale wereld en de informatie die daar wordt gepresenteerd. Met de overvloed aan informatie online is het van essentieel belang om feiten van fictie te kunnen onderscheiden, nepnieuws te herkennen en informatiebronnen te evalueren op betrouwbaarheid en geloofwaardigheid.

Onderwijsinstellingen en organisaties spelen een cruciale rol bij het bevorderen van digitale geletterdheid. Door leerlingen te voorzien van de nodige vaardigheden en kennis kunnen ze beter worden voorbereid op de uitdagingen van de digitale wereld. Dit omvat het integreren van digitale geletterdheid in het curriculum, het aanbieden van trainingen en workshops voor studenten en docenten, en het aanmoedigen van een kritische houding ten opzichte van digitale media.

Al met al is digitale geletterdheid een essentiële vaardigheid geworden in de moderne samenleving. Het stelt individuen in staat om effectief te communiceren, informatie te vinden en te evalueren, en kritisch te denken over de digitale wereld waarin we leven. Door te investeren in digitale geletterdheid kunnen we ervoor zorgen dat mensen beter zijn uitgerust om te navigeren in de complexe en snel veranderende wereld van digitale technologie.

Lezen is een essentiële vaardigheid die een levenslange impact heeft op de ontwikkeling van kinderen. Het vermogen om te lezen opent deuren naar kennis, verbeelding en persoonlijke groei. Helaas worstelen sommige kinderen met lezen en lopen ze een leesachterstand op. Gelukkig zijn er methodieken die kunnen helpen, zoals het verhaal van Wilma Stoffels illustreert.

Vorig jaar kwam Wilma weer in contact met haar oud-collega, Janet Weima. Janet adviseerde Wilma om slepend lezen te proberen om haar kleindochter te helpen, die een aanzienlijke leesachterstand had. Wilma pakte dit op en het resulteerde in opmerkelijke vooruitgang voor het meisje.

De Kracht van Positieve Stimulering

Wat maakte het verschil? Volgens Wilma was het volgende van belang. Allereerst werden leuke verhalen gebruikt om de interesse van het kind vast te houden. Hierdoor werd lezen niet langer als een lastige taak gezien, maar eerder als een spannend avontuur. Positieve stimulering speelde ook een cruciale rol. In plaats van te focussen op de fouten die het meisje maakte, werd de nadruk gelegd op haar successen en inspanningen. Dit hielp haar zelfvertrouwen te vergroten en haar leesplezier te herontdekken.

Een opmerkelijk aspect van de aanpak, geeft Wilma aan, was dat de aversie van het meisje tegen lezen verdween. In plaats van weerstand te bieden aan lezen, begon ze er plezier in te vinden. Na de zomervakantie was haar leesniveau zo sterk verbeterd dat ze zich goed kon aanpassen aan groep 4.

Het Succesverhaal van Wilma Stoffels

Dit succesverhaal inspireerde Wilma om nog een stap verder te gaan. Toen een andere moeder haar benaderde voor hulp met haar dochter, aarzelde ze niet om te helpen. Het meisje moest groep 3 overdoen en leek te worstelen met concentratieproblemen. Ze bleef niet op haar stoel zitten in de les, maar zat meer onder de tafel dan op haar stoel.

Het bleek dat haar concentratieprobleem een afleidingsmanoeuvre was om het lezen te ontlopen. Wilma besloot een vergelijkbare aanpak te volgen als bij haar kleindochter. Ze creëerde een een-op-een leersituatie, gebruikte veel positieve stimulering en bood gevarieerde werkvormen aan. Sleeplezen en boeiende verhalen waren weer de sleutel tot succes.

Het resultaat was opmerkelijk. Het meisje ontwikkelde niet alleen interesse in lezen, maar wilde ook graag naar de bibliotheek om boeken te halen en te lezen. Haar concentratie verbeterde aanzienlijk, en de combinatie van lezen en sport, in haar geval atletiek, bleek een winnende formule te zijn. Ondanks haar uitdagingen blijft ze graag twee keer per week bij Wilma komen om te lezen.

Leesplezier Terugwinnen met TOPPR

Dit aangrijpende verhaal benadrukt volgens Wilma enkele belangrijke effecten van de methodiek. Allereerst is het van belang om op een vriendelijke manier door te zetten, zelfs bij kinderen die zich lijken te verzetten tegen lezen. Ten tweede is het belangrijk om de onderliggende oorzaken van leesproblemen te begrijpen. Soms zijn kinderen angstig vanwege negatieve ervaringen, en het is onze taak om ze weer enthousiast te maken over lezen.

Wilma Stoffels’ ervaringen met TOPPR tonen aan dat met de juiste aanpak, positieve stimulering en geduld, zelfs kinderen met leesachterstanden hun liefde voor lezen kunnen (her)ontdekken. Het is een inspirerend verhaal dat ons herinnert aan de kracht van onderwijs en de impact die we kunnen hebben op het leven van kinderen.

Het leren lezen is een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling van een kind. Het opent de deur naar een wereld vol verhalen, kennis en verbeelding. Als ouders en leerkrachten is het onze verantwoordelijkheid om kinderen te begeleiden bij het leren van deze belangrijke vaardigheid. Een van de meest effectieve manieren om hen te ondersteunen is het gebruik van positieve feedback. In deze blog bespreken we de kracht van positieve feedback bij het leren lezen en hoe dit kan bijdragen aan het opbouwen van leesplezier en vaardigheid.

Motivatie en zelfvertrouwen

Positieve feedback is een krachtig hulpmiddel om de motivatie van kinderen te vergroten. Wanneer een kind merkt dat zijn inspanningen en vooruitgang worden erkend en gewaardeerd, wordt het gemotiveerd om door te gaan met lezen. Het versterkt ook het zelfvertrouwen van een kind. Het geeft hen het gevoel dat ze capabel zijn en dat ze de uitdagingen van het lezen kunnen overwinnen. Dit geldt nog meer voor kinderen die moeite hebben bij het leren lezen. Het benoemen en prijzen van inspanningen helpt leerlingen om gemotiveerd te blijven en zelfvertrouwen op te bouwen.

Fouten horen erbij

Leerlingen zullen onvermijdelijk fouten maken als ze leren lezen. Dat is heel normaal en het hoort erbij. In plaats van de nadruk te leggen op wat er fout is gegaan, benadrukken we wat er goed is gegaan. Door de directe relatie te leggen met didactische aanwijzingen die de leerkracht heeft gegeven, komt de nadruk te liggen bij de inspanning die tot een goed resultaat leidt en niet bij de fouten.

Opbouwen van leesplezier

Leesplezier is van onschatbare waarde voor de ontwikkeling van leesvaardigheid. Positieve feedback kan kinderen aanmoedigen om van lezen te genieten. Het benadrukt de vreugde van het ontdekken van nieuwe verhalen en personages. Door ook positief te zijn over het verwerven van kennis door te lezen wordt het belang van lezen nog meer benadrukt. De feedback is dan gericht op het doel van lezen: kennis verwerven en nieuwe dingen leren.

Als kinderen positieve feedback ontvangen voor hun leesinspanningen, zullen ze eerder geneigd zijn om lezen te associëren met plezier en voldoening.

Tips voor het geven van positieve feedback bij het leren lezen

1. Goede feedback geven is niet eenvoudig. Er zijn cursussen voor leerkrachten om het goed te leren. Bij de begeleiding van kinderen via de TOPPR-methodiek wordt hier ook veel aandacht aan besteed.
2. Wees specifiek: Benoem specifiek wat het kind goed heeft gedaan, bijvoorbeeld, “Je hebt dat lange woord in een keer gelezen!”
3. Vertel wat goed ging: Leg geen nadruk op fouten. Herhaal de aanwijzingen zonder de fouten aan te wijzen. Lach met elkaar om bloopers.
4. Moedig aan: Moedig het kind aan om door te gaan met lezen. Gebruik woorden zoals “geweldig,” “fantastisch,” en “je bent een TOPPR”. Denk niet te snel dat je overdrijft.
5. Wees geduldig: Begrijp dat lezen een proces is en dat het kind zal verbeteren met oefening en tijd.
6. Luister actief: Luister naar wat het kind te zeggen heeft over het lezen en vraag hoe ze zich voelen. Dit kan leiden tot waardevolle gesprekken en feedback.

Positieve feedback is een krachtig instrument bij het leren lezen. Het motiveert kinderen, versterkt hun zelfvertrouwen, leert hen dat fouten erbij horen en bouwt leesplezier op. Door positieve feedback actief te integreren in het leerproces, kunnen we kinderen helpen om niet alleen vaardige lezers te worden, maar ook levenslange liefhebbers van boeken en verhalen. Het begint allemaal met het geven van positieve feedback!

Lezen is een van de meest waardevolle gewoonten die we kunnen aanmoedigen bij kinderen. Het opent de deuren naar een wereld vol verbeelding, kennis en avontuur. Maar om kinderen enthousiast te maken over lezen, is het belangrijk dat lezen als plezierig wordt ervaren. Alleen op school lezen is niet genoeg. Het is belangrijk dat kinderen ook thuis merken dat lezen belangrijk en leuk is.

Hier zijn enkele leuke activiteiten om lezen thuis te stimuleren en van lezen een geliefde bezigheid te maken.

1.Lees samen

Een van de meest effectieve manieren om lezen te bevorderen, is door samen met je kinderen te lezen. Maak er een gewoonte van om elke avond voor het slapengaan een verhaaltje voor te lezen. Dit creëert niet alleen een positieve associatie met lezen, maar biedt ook een kans voor quality time en gesprekken over het verhaal. Kinderen leren op deze manier ook nog heel veel woorden kennen. Dat is een mooie bijkomstigheid. Dit kan bijvoorbeeld met interactief voorlezen.

2.Boekenkast met keuzemogelijkheden

Richt een speciale boekenplank of hoek in je huis in met boeken die geschikt zijn voor de leeftijd van je kinderen. Zorg ervoor dat ze gemakkelijk toegang hebben tot een verscheidenheid aan boeken, zowel leuke verhalen en informatieve boeken. Als kinderen boeken binnen handbereik hebben, zijn ze eerder geneigd om ze op te pakken en te bladeren. Die boeken kunnen natuurlijk gewoon bij de bibliotheek vandaan gehaald worden.

3.Stel vragen die door lezen beantwoord kunnen worden

Stel een vraag over een boek. Het kind moet het boek lezen om aan het antwoord te komen. Laat je kind uitvoerig vertellen over wat hij heeft gelezen en hoe hij het antwoord heeft gevonden. Dit kan een geweldige manier zijn om lezen te bevorderen en de leeshonger aan te wakkeren.

4.Bibliotheek bezoeken

Breng regelmatig een bezoek aan de plaatselijke bibliotheek. Kinderen tot 16 jaar zijn in Nederland gratis lid van de bibliotheek. Laat je kinderen hun eigen boeken kiezen om te lenen. Bibliotheken organiseren vaak ook leesgerelateerde evenementen, zoals voorleessessies en boekenclubs voor kinderen. Dit kan een geweldige manier zijn om de interesse in lezen te vergroten.

5.Lees kookboeken

Kookboeken kunnen een leuke en educatieve manier zijn om lezen te stimuleren. Laat je kinderen meehelpen bij het kiezen van recepten en het lezen van de instructies. Het is niet alleen een praktische oefening, maar het kan ook hun woordenschat en begrip vergroten.

6.Boekendag

Organiseer een speciale “boekendag” in het weekend. Laat iedereen in het gezin een boek kiezen om te lezen. Creëer een gezellige sfeer met dekens en kussens en moedig iedereen aan om een uurtje te lezen. Dit kan een leuke gezinsactiviteit worden waarbij iedereen van lezen geniet.

7.Boekenclub voor kinderen

Richt een boekenclub op voor je kinderen en hun vrienden. Kies maandelijks een boek om samen te lezen en bespreek het daarna. Dit bevordert niet alleen het lezen, maar ook het begrip en de discussie over de verhalen.

8.Verhalen vertellen

Laat je kinderen hun eigen verhalen schrijven of vertellen. Dit stimuleert hun creativiteit en verbeeldingskracht. Moedig ze aan om hun verhalen met anderen te delen, of het nu in de vorm van een schriftelijk verhaal of een mondelinge vertelling is. Het mooiste is om er een boek van te maken.

9.Leesfeesten

Organiseer af en toe een “leesfeest” thuis. Kies een boek dat je samen met je kinderen leest en organiseer een thematisch feest rond het verhaal. Denk aan kostuums, snacks en activiteiten die aansluiten bij het boek.

Lezen is geweldig en leesplezier is niet alleen iets van school. Thuis zijn er veel manieren om het lezen te stimuleren en leuk te maken. Door te lezen krijgt een kind meer kennis, een grotere woordenschat, meer verbeeldingskracht en creativiteit, sterkere empathie en begrip voor de ander en plezier in lezen.

Lezen is niet alleen een essentiële vaardigheid, maar ook een geweldige manier om de wereld om ons heen te verkennen en plezier te beleven. Het stimuleren van leesplezier bij kinderen is van onschatbare waarden voor hun algehele ontwikkeling en succes op school. Ouders en leerkrachten spelen een centrale rol bij het creëren van een omgeving waarin lezen niet alleen als verplichting wordt gezien, maar als een plezierige hobby en ontdekkingsreis.

De Rol van ouders en leerkrachten bij het stimuleren van leesplezier

Bij zowel jongens als meisjes neemt het leesplezier af naarmate ze ouder worden. Bijna een derde van de tienjarige Nederlandse leerlingen vindt lezen niet leuk. En de helft van de vijftienjarige Nederlandse leerlingen vindt lezen tijdverspilling. Ouders en leerkrachten kunnen het leesplezier bij kinderen stimuleren door van jongs af aan veel voor te lezen. Ook voldoende tijd en ruimte voor ‘vrij lezen’ in de klas vergroot de leesmotivatie. Daarnaast is het nuttig als zowel ouders als leerkracht de leesontwikkeling van het kind volgen en elkaar hiervan op de hoogte houden.

Ouders als rolmodellen

Ouders zijn het grootste voorbeeld voor een kind, ook bij het lezen. Vanaf de vroege jaren kunnen ouders de basis leggen voor een leesrijk leven door voor te lezen, zelf te lezen en boeken beschikbaar te stellen. Het gaat niet alleen om het lezen van verhalen, maar ook om het delen van het plezier dat lezen met zich meebrengt. Ouders kunnen kinderen aanmoedigen om boeken te kiezen die aansluiten bij hun interesses en hun laten zien dat lezen niet alleen gaat om leren, maar ook om genieten.

Interactie speelt een sleutelrol bij het stimuleren van leesplezier. Ouders kunnen in gesprek gaan over de personen, gebeurtenissen en thema’s in de boeken die hun kinderen lezen. Dit versterkt niet alleen het begrip, maar ook de betrokkenheid van het kind bij het verhaal. Ouders kunnen ook vaste leesmomenten creëren waarin gelezen wordt, of dat nu zelf lezen of voorlezen is. Dit versterkt de boodschap dat lezen iets is om van te genieten en om iedere dag te doen.

Leesomgeving thuis

Het creëren van een leesvriendelijke omgeving thuis is een essentieel onderdeel van het stimuleren van leesplezier. Zorg voor een gezellige leeshoek met comfortabele stoelen, kussens en goed licht. Vul de ruimte met boeken die geschikt zijn voor de leeftijd van je kinderen en moedig hen aan om zelf boeken te kiezen. Laat boeken binnen handbereik liggen, zodat kinderen gemakkelijk toegang hebben tot hun leesmateriaal. Een regelmatige leesroutine kan kinderen helpen om lezen in hun dagelijkse leven op te nemen. Maak tijd vrij voor gezamenlijk lezen, bijvoorbeeld voor het slapengaan. Dit kan een ontspannend ritueel worden dat kinderen helpt om tot rust te komen na een drukke dag. Ook het lezen van een boek tijdens de maaltijden kan een leuke gewoonte zijn. Bespreek de boeken die jullie lezen en moedig je kinderen aan om hun gedachten en gevoelens over het verhaal te delen.

De essentiële rol van leerkrachten

Naast ouders spelen leerkrachten een essentiële rol bij het aanwakkeren van leesplezier. Een leerkracht die enthousiast is over boeken en lezen, kan een blijvende impact hebben op de houding van een kind ten opzichte van lezen. Door boeken te introduceren die aansluiten bij de interesses van de leerlingen en open te staan voor discussie en expressie, kunnen leerkrachten een omgeving creëren waarin lezen wordt gewaardeerd en gestimuleerd.

Leerkrachten kunnen ook leesactiviteiten integreren die verder gaan dan de verplichte lessen. Bijvoorbeeld door leeskringen, boekbesprekingen en creatieve schrijfopdrachten. Dit bevordert niet alleen het begrip van de teksten, maar moedigt kinderen ook aan om hun eigen gedachten en ideeën te delen, waardoor hun zelfvertrouwen groeit.

Partnerschap tussen ouders en leerkrachten

Samenwerking tussen ouders en leerkrachten is van onschatbare waarde. Ze kunnen elkaar aanvullen door boekentips uit te wisselen, leesuitdagingen te organiseren en gezamenlijke leesactiviteiten te plannen. Dit creëert een naadloze overgang tussen de huiselijke en schoolse leeservaring, waardoor kinderen het gevoel krijgen dat lezen een integraal onderdeel is van hun dagelijks leven.

In conclusie, de rol van ouders en leerkrachten is van onschatbare waarde bij het stimuleren van leesplezier bij kinderen. Door een leesvriendelijke omgeving te creëren, een positieve houding ten opzichte van lezen te tonen en boeiende leeservaringen te bieden, kunnen we kinderen helpen om een liefde voor lezen te ontwikkelen die hen hun hele leven zal vergezellen. Lezen is niet alleen een vaardigheid, maar ook een bron van vreugde en inspiratie die we moeten koesteren en delen met de jongere generaties.

José Hulsing (Leeuwarder courant 1-9-2023)

OPEINDE Elk kind leren lezen. Dat is de persoonlijke missie van Janet Weima uit Opeinde. Om dit doel te bereiken blaast ze met TOPPR nieuw leven in de methode slepend leren lezen.

Ze ziet zichzelf nog zitten tussen de bakjes met pennen en de stapels schriften. Als negenjarige moest Janet Weima (47) in het magazijn van de dorpsschool in Wommels lezen met kinderen uit de eerste klas, tegenwoordig groep drie. Zogenaamd om deze beginnelingen te helpen, maar Janet wist wel beter. Ze had moeite met lezen en zat eigenlijk nog steeds op hetzelfde niveau als dat groepje zesjarigen. Ze bleef met deze leerlingen ‘niveaulezen’ tot ze tegen haar meester zei dat ze er klaar mee was.

Weima groeide op in een huis vol boeken en had een meester die van voorlezen hield. Ze was dol op verhalen. Uiteindelijk kwam het goed met dat lezen. Maar voor heel veel kinderen met een leesachterstand loopt het anders af. Die blijven hun leven lang problemen houden met taal. Mensen die laaggeletterd zijn hebben minder kansen op de arbeidsmarkt, leven vaker in armoede en hebben vaker gezondheidsproblemen.

Rapport op rapport laat zien dat de leesvaardigheid van Nederlandse kinderen al jaren achteruitholt. Een kwart van de vijftienjarigen kan niet goed lezen. Onacceptabel, vindt Weima die sinds 1999 in het Friese onderwijs werkt. ,,Deze leesachterstand is een maatschappelijk probleem van omvang. Wat we tot nu toe doen in het onderwijs, heeft niet het gewenste resultaat. Sterker nog, de leesproblemen nemen alleen maar toe.’’

Elf jaar geleden – toen ook haar dochter op negenjarige leeftijd nog worstelde met het lezen – stuitte Weima op de methode Sleeplezen van de Groninger leerkracht en logopedist Jaap Stoppelenburg. Hij verving de oude leesstrategie van hakken en plakken, p-i-n-d-a-k-a-a-s wordt pindakaas, door een simpel maar doeltreffend alternatief.

Bij sleeplezen bepaalt een begeleider het leestempo door een pen boven de tekst mee te laten schuiven. Het kind volgt de punt van de pen heel precies en spreekt steeds de klank uit van de letter die aangewezen wordt. Vanwege het hoge tempo zegt het zo in één keer pindakaas en krijgt het geen kans om het woord eerst te spellen en daarna de klanken aan elkaar te plakken.

Weima: ,,Onderzoekers van de RUG hebben in het verleden bewezen dat de methode werkt. Hoe precies, daar gaan ze volgend jaar uitzoeken. De aanname is dat kinderen op deze manier minder een beroep hoeven te doen op hun werkgeheugen. Ze hoeven niet te hakken en vervolgens weer te plakken, maar zijn meteen aan het automatiseren, aan het vloeiend lezen.’’

Minstens zo belangrijk bij sleeplezen is een positieve houding van de begeleider. ,,Als je het lezen maar niet onder de knie krijgt, zorgt dat voor veel frustratie. Die kinderen vinden zichzelf minder slim. Dat doet iets met hun zelfvertrouwen. Die emotionele lading moet eraf. Bij sleeplezen wordt niet verbeterd. Fouten maken mag. Het komt vanzelf goed.’’

De dochter van Weima kon na enkele sessies sleeplezen met Stoppelenburg vloeiend lezen. Haar zelfvertrouwen groeide. Ze was niet langer dat kind in de klas dat niet kon lezen. Inmiddels studeert ze toegepaste wiskunde aan de Universiteit van Twente.

,,Dit is iets wat ik alle kinderen gun’’, zegt Weima. Stoppelenburg heeft sinds 2007 ongeveer negenhonderd mensen opgeleid, vooral gespecialiseerde hulpverleners als logopedisten en dyslexie-deskundigen. Een aantal jaar geleden werd hij ziek en kon zijn methode niet langer verspreiden. Weima, die altijd contact met hem gehouden heeft en een verspreider van zijn gedachtegoed was, nam vorig jaar het stokje over van Stoppelenburg. Ze gaf de leesmethodiek een andere naam: TOPPR.

Iedereen leren lezen, dat is Weima’s missie met TOPPR. Ze leidt coaches op die op hun beurt weer leerkrachten op kunnen leiden, want de methode is niet voorbehouden aan gespecialiseerde hulp. ,,Het slepend leren lezen is effectief gebleken, toch is het niet een methodiek geworden die veel ingezet wordt. De gangbare methodes werken maar voor 75 procent van de leerlingen. We accepteren eigenlijk dat 1 op de 4 kinderen niet goed leren lezen.’’

Juist nu minister Mariëlle Paul. Het kan echt anders

Excellentie,

Als directeur onderwijs van 23 basisscholen in Leeuwarden heb ik dagelijks te maken met de leesproblemen van leerlingen. Uit onderzoeken weet u inmiddels dat 1 op de 4 kinderen een leesachterstand heeft.

Dat leesprobleem nemen ze hun hele leven mee, van de basisschool naar het voortgezet onderwijs en in hun carrière. Als we kinderen kansen willen geven op een goede toekomst, moet dat percentage van 25% drastisch naar beneden.

Als moeder van een dochter met een leesprobleem heb ik destijds gezocht naar hulp. Dit heb ik gevonden bij een logopedist die een eigen methode had ontwikkeld met als titel slepend leren lezen.

Mijn dochter kon in enkele half uurtjes vloeiend lezen! Dat heeft veel gedaan voor haar zelfvertrouwen en haar mogelijkheid om te leren. Ze was ineens niet meer het kind in de klas dat niet kan lezen. Ondertussen studeert ze applied mathematics aan de Universiteit van Twente.

Met de methodiek van slepend leren lezen, die overigens wetenschappelijk is onderbouwd, zijn inmiddels vele honderden kinderen succesvol geholpen.

Als moeder, maar zeker als onderwijskundige weet ik dat het anders kan. Iedereen leren lezen, daar heb ik mijn levensmissie nu van gemaakt. De methodiek is gemakkelijk in te zetten in de klas en is niet voorbehouden aan gespecialiseerde hulp. Het slepend leren lezen sluit aan bij de “menukaart” van de basisvaardigheden, maar wordt helaas niet genoemd. Onbekende, maar zeer effectieve methodieken worden daardoor over het hoofd gezien.

Het kan anders; dat is bewezen, dus laten we ophouden met lapmiddeltjes en deze kinderen helpen.

En juist nu minister Mariëlle Paul. Het kan echt anders! Er ligt er nog een kans om deze kinderen af te helpen met het leesprobleem.

Janet Weima
Tel: 0655 83 66 74
janet@topprreading.org