Wat kun je doen als je kind lezen moeilijk vindt?

Zorgen thuis beginnen vaak eerder dan op papier

Steeds meer ouders maken zich zorgen over het lezen van hun kind. Wat kun je doen als je kind lezen moeilijk vindt? Niet alleen omdat de cijfers in rapporten zoals PISA en de Staat van het Onderwijs laten zien dat leesvaardigheid onder druk staat, maar vooral omdat ze het thuis merken. Lezen gaat stroef, boeken worden vermeden, en als ouder weet je vaak niet waar je goed aan doet. “Hoe help ik mijn kind zonder dat het escaleert of een strijd wordt?” is een vraag die ik regelmatig krijg.

Wat ouders tegenhoudt

Het goede nieuws is: je kunt als ouder veel betekenen. Maar het is óók begrijpelijk dat dat soms lastig voelt. Onderzoek laat zien dat 70 procent van de ouders met kinderen op de basisschool minstens één belemmering ervaart bij het begeleiden van lezen thuis. Dat varieert van tijdgebrek tot het ontbreken van geschikte boeken, of simpelweg omdat kinderen liever een scherm kiezen. Bovendien voelt één op de zes ouders zich onvoldoende ondersteund door school (KVB Boekwerk, 2024; Stichting Lezen, 2024).

De kracht van kleine momenten

Toch is de rol van ouders van groot belang. Kinderen die opgroeien in een omgeving waarin lezen zichtbaar, gewoon en positief is, lezen vaker en beter. Wanneer je als ouder voorleest, samen praat over verhalen of helpt om een boek te vinden dat past, versterk je niet alleen de leesvaardigheid, maar ook de motivatie. En juist die motivatie blijkt een sleutel tot langdurig leessucces.

Een cursus die ouders écht helpt

Bij TOPPR ontwikkelen we daarom een online cursus speciaal voor ouders. Deze cursus is bedoeld voor iedereen die merkt dat lezen thuis niet vanzelf gaat. Je krijgt inzicht in hoe leesontwikkeling werkt, waarom sommige kinderen vastlopen en wat jij kunt doen om je kind weer op weg te helpen. Denk aan strategieën om lezen thuis laagdrempelig te maken, manieren om boeken te kiezen die passen bij het niveau én de interesse van je kind, en suggesties voor momenten waarop lezen bijna vanzelf in de dag past.

We behandelen ook herkenbare situaties: wat doe je als je kind boos wordt bij het lezen? Hoe reageer je als het zegt dat het ‘saai’ is? En hoe ga je om met druk van school of je eigen onzekerheid? Daarnaast kun je als ouder op elk moment contact opnemen met een van onze coaches voor persoonlijk advies. Geen algemene tips, maar iemand die met je meedenkt over jouw kind, in jouw situatie.

Met aandacht en vertrouwen verder

Lezen is geen kwestie van drillen of dwingen. Het begint bij nabijheid, nieuwsgierigheid en een beetje vertrouwen. Soms is een klein zetje genoeg om een kind dat afhaken wil, toch weer in beweging te krijgen. Met de juiste hulp – thuis én van buitenaf – kunnen kinderen zich ontwikkelen tot vaardige, gemotiveerde lezers.

Bronnen

Als leesgek en oprichter van TOPPR / Sleeplezen volg ik de leesontwikkelingen in Nederland op de voet. De recente rapporten van PISA en de Inspectie van het Onderwijs laten een duidelijk beeld zien: een ernstige achteruitgang in het voortgezet onderwijs en een voorzichtige stabilisatie in het basisonderwijs. In deze Blog lees je het antwoord op de vraag: Hoe staat het erbij met het lezen van Nederlandse kinderen?

Dalende scores in het voortgezet onderwijs

Uit het PISA-onderzoek van 2022 bleek dat de leesvaardigheid van Nederlandse vijftienjarigen verder is gedaald. De gemiddelde score is gezakt naar 459 punten, waarmee Nederland onder zowel het EU-gemiddelde (480) als het OESO-gemiddelde (476) zakt. Van de 81 deelnemende landen staat Nederland inmiddels op plaats 34. Nog verontrustender is dat 33 procent van de jongeren het minimale leesniveau niet haalt dat nodig is om in de samenleving goed te kunnen functioneren (PISA Nederland, 2023).

Herstel in het basisonderwijs?

De Staat van het Onderwijs 2025 laat zien dat basisscholen de taalachterstanden na corona grotendeels hebben ingelopen. Volgens de inspectie haalt 99 procent van de leerlingen het fundamentele 1F-niveau voor lezen, en bereikt slechts 75 procent het hogere streefniveau 2F. Maar zodra leerlingen doorstromen naar het voortgezet onderwijs, blijft vooral het behalen van het basisniveau problematisch voor met name leerlingen in de basis- en kaderberoepsgerichte leerwegen. De kloof tussen basisschoolresultaten en voortgezet onderwijs is daarmee een structureel probleem geworden.

Internationaal perspectief

Nederland is hierin geen uitzondering. Ook in andere westerse landen, zoals Duitsland en Frankrijk, is sprake van een dalende leesmotivatie en een toenemende afhankelijkheid van digitale media. Toch weten sommige landen structureel hogere leesniveaus te behouden. Zij investeren consequent in leesdidactiek, schoolbibliotheken en een cultuur waarin lezen ook thuis vanzelfsprekend is.

Wat kunnen we doen?

De oorzaken van de Nederlandse daling zijn meervoudig. Jongeren lezen steeds minder voor hun plezier. Tegelijkertijd neemt de schermtijd toe, en is er minder ruimte voor geconcentreerde leestijd. Kinderen van laagopgeleide ouders lopen bovendien vaker risico op laaggeletterdheid. De gevolgen zijn groot: zonder voldoende leesvaardigheid blijven jongeren kwetsbaar in hun studie, hun loopbaan en hun maatschappelijke participatie.

Het antwoord ligt in structurele interventies. Dat begint met het stimuleren van leesplezier vanaf jonge leeftijd, het consequent professionaliseren van leerkrachten, en het opbouwen van een leescultuur waarin boeken vanzelfsprekend zijn. Bij TOPPR en Sleeplezen werken we dagelijks aan die missie. Niet met hypes of losse projectjes, maar met effectieve methodes en praktische ondersteuning. Want wie kinderen leert lezen, opent hun wereld.

Bronnen

Inspectie van het Onderwijs. (2025). De Staat van het Onderwijs 2025. Geraadpleegd via: https://www.onderwijsinspectie.nl/onderwerpen/staat-van-het-onderwijs/documenten/rapporten/2025/04/16/rapport-de-staat-van-het-onderwijs-2025

PISA Nederland. (2023). Resultaten PISA 2022. Geraadpleegd via: https://www.pisa-nederland.nl/resultaten2022/

Meelissen, M. et al. (2023). Leesprestaties Nederlandse middelbare scholieren gaan achteruit. Stichting Lezen. Geraadpleegd via: https://www.lezen.nl/onderzoek/leesprestaties-nederlandse-middelbare-scholieren-gaan-achteruit/

Op 12 maart, aan het begin van de Boekenweek, is het een mooi moment om stil te staan bij het belang van lezen—en vooral bij het belang van een goed voorbeeld. Hoe belangrijk het is dat kinderen volwassenen zien lezen. Want wie zelf met plezier een boek openslaat, geeft het beste voorbeeld.

Het belang van het goede voorbeeld

Kinderen leren niet alleen door instructies, maar vooral door te kijken naar wat anderen doen. Als ze zien dat ouders of andere volwassenen regelmatig een boek of tijdschrift lezen, groeit het besef dat lezen iets waardevols is. Een kind dat opgroeit in een omgeving waar boeken vanzelfsprekend zijn, zal eerder zelf naar een boek grijpen. Het goede voorbeeld geven hoeft niet ingewikkeld te zijn: samen op de bank met een boek of voorlezen voor het slapengaan laat kinderen zien dat lezen leuk en ontspannend is.

Ook op school spelen rolmodellen een grote rol. Leerkrachten die hun liefde voor lezen delen, steken die passie over op hun leerlingen. Een leraar die enthousiast vertelt over een boek dat hij of zij zelf leest, wekt nieuwsgierigheid. Door samen met leerlingen te praten over verhalen en personages, ontdekken kinderen dat lezen meer is dan alleen woorden ontcijferen—het is een manier om nieuwe werelden te verkennen.

Meer dan alleen plezier

Naast plezier heeft lezen ook tal van andere voordelen. Kinderen die veel lezen, vergroten hun woordenschat, verbeteren hun taalgevoel en ontwikkelen hun concentratievermogen. Deze vaardigheden zijn niet alleen belangrijk op school, maar ook in het dagelijks leven. Maar om van lezen te kunnen genieten, moeten kinderen eerst leren lezen zonder frustratie. Daar komt TOPPR in beeld. Met sleeplezen helpen we kinderen stap voor stap om vloeiender te lezen, waardoor ze succeservaringen opdoen en hun motivatie groeit.

Lezen is niet alleen goed voor de taalontwikkeling, maar ook voor de band tussen ouder en kind. Samen lezen creëert rust en verbondenheid, weg van schermen en drukte. Door samen te lachen om een grappig verhaal of mee te leven met een spannend avontuur, bouwen kinderen positieve associaties op met boeken. En die positieve ervaringen maken de kans groter dat ze ook zelf het plezier in lezen ontdekken.

Geef het voorbeeld deze Boekenweek
Deze Boekenweek is een perfect moment om extra aandacht te besteden aan lezen. Pak zelf weer eens dat boek dat al te lang ongelezen ligt. Lees samen met je kind of praat over wat je leest. Laat zien dat lezen niet iets is wat je ‘moet’ doen, maar iets wat je graag doet. Want uiteindelijk geldt: zien lezen, doet lezen. En met dat voorbeeld geef je kinderen een cadeau waar ze hun hele leven plezier van hebben.

Soms kom je een boek tegen dat méér is dan alleen een verhaal. Een favoriet boek kan je leven veranderen. Het raakt je, laat je anders kijken naar de wereld en blijft je nog lang bij. Voor mij zijn er twee boeken die een blijvende indruk hebben achtergelaten: De gebroeders Leeuwenhart van Astrid Lindgren en Arthur, koning voor eens en altijd van T.H. White. Beide verhalen hebben niet alleen mijn liefde voor lezen aangewakkerd, maar ook mijn manier van denken beïnvloed.

Een boek dat je als kind raakt

Als kind was De gebroeders Leeuwenhart mijn favoriet. Het verhaal van Jonathan en Kruimel, twee broers die elkaar vinden in het hiernamaals, leerde me over moed, vriendschap en de kracht van opkomen voor wat juist is. Ondanks de zware thema’s van verlies en verdriet, gaf het boek me een gevoel van hoop en doorzettingsvermogen. Het liet me zien dat je, hoe moeilijk het leven soms ook is, altijd dapper kunt zijn. Die les neem ik nog steeds met me mee.

Later ontdekte ik Arthur, koning voor eens en altijd van T.H. White. Dit boek liet me op een andere manier naar de wereld kijken. Het verhaal van koning Arthur, zijn zoektocht naar rechtvaardigheid en de tragiek van zijn ondergang, gaat over leiderschap, verantwoordelijkheid en menselijke fouten. Het boek laat zien hoe idealen botsen met de realiteit en hoe moeilijk het is om altijd het goede te doen. Die thema’s spreken me nog steeds aan, vooral omdat ze zo herkenbaar zijn in het dagelijks leven.

Waarom een favoriet boek zo belangrijk is

Wat deze boeken gemeen hebben, is dat ze je niet alleen meenemen naar een andere wereld, maar je ook iets leren over jezelf en de mensen om je heen. Ze helpen je om je eigen gedachten en emoties beter te begrijpen en geven je nieuwe inzichten die je de rest van je leven meeneemt. Of je nu leert over moed, vriendschap of de complexiteit van het leven—een goed boek laat altijd een spoor achter.

Bij TOPPR weten we hoe belangrijk het is dat kinderen niet alleen leren lezen, maar ook plezier krijgen in lezen. Want pas als je een boek vindt dat je écht raakt, gaat lezen leven. Met sleeplezen helpen we kinderen die moeite hebben met lezen om die eerste stappen te zetten. Door succeservaringen op te doen, groeit hun zelfvertrouwen en wordt de kans groter dat ook zij dat ene boek vinden dat hun leven verandert.

Want uiteindelijk is dat de kracht van lezen: het opent werelden, biedt troost en inspiratie en helpt je om je eigen verhaal te schrijven. En soms is daar maar één favoriet boek voor nodig. Welk boek heeft jouw leven veranderd?

Lezen is een van de meest complexe vaardigheden die kinderen leren. Het vraagt om een samenspel van technieken, zoals klank-tekenkoppelingen en vloeiend lezen, en cognitieve vaardigheden, zoals tekstbegrip. Maar hoe zorg je ervoor dat kinderen deze vaardigheden niet als losse onderdelen zien? Volgens onderzoek van Sebastian Suggate ligt het antwoord in het verbinden van techniek aan betekenis. Lees de blog om meer te weten te komen.

Langetermijneffecten van leesinterventies

Suggate analyseerde 71 onderzoeken naar leesinterventies en ontdekte dat niet alle aanpakken op de lange termijn even effectief zijn. Programma’s die gericht zijn op tekstbegrip en klankbewustzijn hebben blijvende impact, terwijl de effecten van vloeiend lezen en klank-tekencombinaties vaak vervagen. Dit onderstreept het belang van het koppelen van technische leesvaardigheden aan betekenisvolle taken. Bijvoorbeeld: laat leerlingen lezen in een context die aansluit bij andere vakken, zoals wereldoriëntatie. Zo leren ze niet alleen hoe ze moeten lezen, maar ook waarom lezen waardevol is. Een leerkracht kan dus zo snel mogelijk, zodra het lezen op gang komt, met leuke en betekenisvolle teksten aan de slag.

Onderwijs: extra aandacht voor verbinding

Voor leerlingen met leesproblemen of beperkingen, zoals taalontwikkelingsstoornissen, is deze aanpak nog belangrijker. Voor deze kinderen ligt de nadruk vaak ligt op individuele doelen, is het essentieel om niet alleen te focussen op technische vaardigheden, maar ook op tekstbegrip en het toepassen van kennis in een bredere context. Dit vraagt om goed opgeleide leraren en didactisch maatwerk, zoals het gebruik van visuele hulpmiddelen en thematische woordenschat.

Een geïntegreerde aanpak loont

De boodschap van Suggate is helder: leesonderwijs moet verder gaan dan techniek alleen. Door vaardigheden te verbinden aan betekenis, leg je een stevige basis voor duurzame leesvaardigheid. Dit vraagt om een doorgaande leeslijn waarin leerkrachten samenwerken om elke leerling, ongeacht niveau of achtergrond, succesvol te begeleiden in zijn leesontwikkeling.

Dit perspectief biedt niet alleen hoop voor zwakke lezers, maar benadrukt ook het belang van een visie waarin lezen niet wordt gezien als een verzameling losse technieken, maar als een geïntegreerd proces waarin alle vaardigheden samenkomen. Verbinden van techniek en betekenis: de sleutel tot goed leesonderwijs. Want uiteindelijk is lezen zoveel meer dan woorden decoderen—het is een sleutel tot begrip en verbinding.

Om na te lezen

Suggate, S. P. (2016). A meta-analysis of the longterm effects of phonemic awareness, phonics, fluency, and reading comprehension interventions. Journal of Learning Disabilities, 49(1), 77-96.
Suggate, S. P. (2015). The parable of the sower and the long-term effects of early reading. European Early Childhood Education Research Journal, 23(4), 524-544.
Schaars, M. M., Segers, E., & Verhoeven, L. (2017). Word decoding development in incremental phonics instruction in a transparent orthography. Reading and Writing, 30(7), 1529-1550.

Over de auteurs

De schrijvers van deze boekentip, Martin Bootsma en Eva Naaijkens zijn twee ervaren onderwijsprofessionals die al jaren hun sporen hebben verdiend in het verbeteren van onderwijspraktijken. Ze zijn bekend van eerdere werken zoals “En wat als we nu weer eens gewoon gingen lesgeven” en “De school als werkplaats”, waarin ze pleiten voor een kwaliteitsgerichte aanpak in het onderwijs. In hun nieuwste boek, “Bijna alles wat je moet weten over thematisch onderwijs”, richten ze zich specifiek op de manier waarop thematisch onderwijs kan worden ontworpen en geïmplementeerd in het basisonderwijs.

Dit ga je lezen

“Bijna alles wat je moet weten over thematisch onderwijs” is een praktische en uitgebreide gids die leerkrachten en schoolleiders helpt om thematisch onderwijs effectief te integreren in hun lespraktijk. Bootsma en Naaijkens leggen uit hoe je niet alleen de traditionele zaakvakken kunt samenbrengen, maar ook domeinen als taalonderwijs, burgerschap, digitale geletterdheid en creatieve vakken kunt integreren binnen een thematisch curriculum. Het boek besteedt speciale aandacht aan het bevorderen van lezen, schrijven en spreken binnen thematisch onderwijs, wat het bijzonder relevant maakt voor de hedendaagse onderwijspraktijk.

Een van de sterke punten van dit boek is de focus op praktische didactiek. De auteurs bieden concrete stappen en voorbeelden die leerkrachten kunnen volgen om ervoor te zorgen dat leerlingen niet alleen kennis opdoen, maar deze ook effectief leren toepassen in verschillende contexten. Daarnaast bespreken Bootsma en Naaijkens hoe thematisch onderwijs kan helpen om de overladenheid van het curriculum te verminderen, door vakken te integreren en zo een meer samenhangende leerervaring te creëren voor leerlingen.

Het boek gaat verder dan alleen de lespraktijk door ook aandacht te besteden aan de implementatie en borging van thematisch onderwijs binnen de school. De auteurs behandelen de ontwikkeling van professionele standaarden en het vakmanschap van de leraar, wat essentieel is voor het succes van deze onderwijsvorm. Ze laten zien dat thematisch werken niet alleen het onderwijs kan verrijken, maar ook bijdraagt aan een cultuur van voortdurende verbetering en innovatie binnen scholen.

Dit vind ik ervan

“Bijna alles wat je moet weten over thematisch onderwijs” is een waardevolle toevoeging aan de bibliotheek van elke onderwijsprofessional. Het boek combineert theoretische inzichten met praktische handvatten, waardoor het niet alleen inspirerend is, maar ook direct toepasbaar in de klas. Bootsma en Naaijkens slagen erin om de complexiteit van thematisch onderwijs op een begrijpelijke manier uit te leggen, en bieden daarbij tal van voorbeelden en tips die leerkrachten kunnen helpen om hun lespraktijk te verbeteren. De nadruk op het integreren van verschillende vakken en het bevorderen van vaardigheden zoals lezen, schrijven en spreken, maakt dit boek bijzonder relevant voor het moderne onderwijs.

Dus

Als je op zoek bent naar een manier om je onderwijsaanpak te vernieuwen en te verrijken, dan is “Bijna alles wat je moet weten over thematisch onderwijs” een onmisbaar handboek. Bootsma en Naaijkens bieden een gedetailleerde en praktische gids voor het ontwerpen en implementeren van thematisch onderwijs, waarbij ze laten zien hoe je vanuit kerndoelen, referentieniveaus en leerlijnen kennisrijke thema’s kunt ontwikkelen. Dit boek biedt niet alleen inspiratie, maar ook de concrete tools die nodig zijn om het onderwijs in je school naar een hoger niveau te tillen.

Op zoek naar meer boekentips? 

Over de auteur

Naomi Smits, bekend van “Juf Naomi klapt uit de school”, is een bevlogen leerkracht met een diepe passie voor lezen. In haar nieuwste boek en de boekentip van deze maand, wie niet leest is gek,  deelt ze haar ervaringen en inzichten om het lezen in de klas nieuw leven in te blazen.

Dit ga je lezen

In deze gewijzigde 2e druk biedt Naomi Smits praktische antwoorden op vragen als: Hoe maak je van leeshaters echte booklovers? Hoe kun je kinderboeken inzetten in de les en de methode even laten voor wat het is? Wat zijn dé tips & tricks om met de hele klas hetzelfde boek te lezen? Daarnaast bespreekt ze het belang van voorlezen en schrijven in het onderwijs. Het boek is rijk aan inspiratie en adviezen, ondersteund door gesprekken met collega-leerkrachten en bekende kinderboekenauteurs. De prachtige illustraties van Mieske maken het geheel compleet.

Dit vind ik ervan

Naomi’s enthousiasme spat van elke pagina. Haar praktische tips en liefde voor boeken zijn aanstekelijk, en het boek biedt een schat aan ideeën voor elke leerkracht die de leesvaardigheid en leesplezier in de klas wil bevorderen. De combinatie van theoretische inzichten met concrete handvatten maakt dit boek een waardevolle bron van inspiratie.

Dus

Dit boek, wie niet leest is gek, is een must-read voor leerkrachten en pabo-studenten die het lezen in de klas een boost willen geven. Naomi Smits laat zien hoe je als ‘lezende leerkracht’ het goede voorbeeld kunt geven en je leerlingen kunt inspireren om van lezen te houden. Vul je kasten met de mooiste kinderboeken en laat de liefde voor lezen bloeien in je klas!

Lees meer boekentips!

De discussie over de effectiviteit van leesmethodes in het basisonderwijs is de laatste jaren flink opgelaaid. Vooral de traditionele aanpak van begrijpend lezen, met de focus op teksten en bijbehorende vragen, ligt onder vuur. Maar waar precies liggen de knelpunten, en welke kansen bieden zich aan om de kwaliteit van het leesonderwijs te verbeteren? De toekomst van begrijpend lezen: Tijd voor een nieuwe aanpak!

Doelloze strategieoefening

Uit recent onderzoek blijkt dat veel gebruikte leesmethodes sterk gericht zijn op strategie-instructie. Hoewel het leren van leesstrategieën essentieel is voor het verbeteren van tekstbegrip, lijkt de nadruk hierop doorgeschoten. In maar liefst 91% van de lessen draait het om strategieën, vaak zonder dat leerlingen begrijpen wanneer en waarom ze deze het beste kunnen toepassen. Dit leidt tot een situatie waarin leerlingen weliswaar een gereedschapskist vol leesstrategieën hebben, maar niet weten welk gereedschap ze moeten gebruiken of hoe ze deze in de praktijk moeten toepassen.

Leerkrachten besteden in de praktijk nog steeds een groot deel van hun leeslessen aan het beantwoorden van vragen bij een tekst, vaak in de vorm van individuele opdrachten. Samenwerkend leren, dat bewezen effectief is voor het verbeteren van tekstbegrip, komt daarentegen nauwelijks aan bod. Dit is een gemiste kans, aangezien samenwerken rond leestaken kan leiden tot een actievere verwerking van de tekstinhoud en een diepere begrip van de stof.

Het belang van functionele taken

Een ander probleem dat aan het licht is gekomen, is dat leesstrategieën vaak worden toegepast in niet-functionele contexten. In het dagelijks leven lezen we met een doel voor ogen: om te leren, te schrijven, of een goed onderbouwde mening te vormen. Toch zien we in het onderwijs dat leerlingen vaak teksten lezen enkel om er vragen bij te beantwoorden, zonder dat er een functionele taak aan verbonden is. Dit soort oefeningen sluit niet aan bij hoe lezen in het echte leven functioneert en mist daardoor de kans om leerlingen te leren hoe ze hun leesvaardigheden echt kunnen toepassen.

Het is daarom cruciaal dat scholen kritisch kijken naar hun leesmethodes en zich afvragen of de taken die ze aanbieden, leerlingen daadwerkelijk voorbereiden op het echte leven. Het gaat erom leerlingen te laten lezen met een doel, bijvoorbeeld door hen teksten te laten samenvatten voor een klasjournaal of informatie te verzamelen voor een spreekbeurt.

Beperkte transfer

Daarnaast blijkt dat de kennis die leerlingen opdoen tijdens begrijpend lezen, vaak beperkt blijft tot de leesles zelf. Het toepassen van wat ze geleerd hebben in andere contexten, zoals in zaakvakken, gebeurt te weinig. Dit is een gemiste kans, want goede leesvaardigheid is essentieel voor vrijwel alle schoolvakken. Scholen zouden daarom meer aandacht moeten besteden aan het bevorderen van transfer: het gebruik van leesvaardigheden in verschillende contexten en vakgebieden.

Kansen voor verbetering

Hoewel veelgebruikte leesmethodes nuttige elementen bevatten, zoals strategie-instructie, moet het leesonderwijs breder worden ingezet. Het verbinden van lezen aan andere vakken en het aanbieden van functionele taken zal leerlingen helpen om zelfregulerende, strategische lezers te worden. Door leesonderwijs in te bedden in een kennisrijk curriculum, kunnen we ervoor zorgen dat leerlingen niet alleen goed worden in het beantwoorden van vragen, maar echte, betekenisvolle leesvaardigheden ontwikkelen die ze hun hele leven kunnen gebruiken.

Over de auteur

Marita Eskes, voormalig leraar, leescoördinator en remedial teacher, brengt in “technisch lezen in een doorlopende leerlijn” haar uitgebreide ervaring in het leren lezen in groep 3 tot leven als senior adviseur taal en lezen bij Expertis. Haar passie voor het bevorderen van leesvaardigheid leidt tot praktische begeleiding van scholen en implementatie van effectieve leesstrategieën.

Dit ga je lezen

Dit handboek biedt een praktische kijk op technisch lezen in de basisschool, van de voorbereidende leesvaardigheden in groep 1-2 tot het bevorderen van leesmotivatie in groep 7-8. Eskes legt de nadruk op de doorlopende lijn van leesontwikkeling. En ze biedt concrete handvatten voor leraren om technisch lezen effectief te integreren in hun lespraktijk.

Dit vind ik ervan

“Technisch lezen in een doorlopende lijn” is meer dan een praktisch handboek; het kan ons inspireren om het leesonderwijs te verrijken. Door wetenschappelijk onderzoek te combineren met praktische tips, biedt Eskes waardevolle adviezen voor het bevorderen van leesvaardigheid in elke klas. De heldere verbanden die Eskes legt tussen technisch lezen, vloeiend lezen en tekstbegrip, kan direct in de lessen toegepast worden.

Dus

Dit boek biedt leraren glasheldere informatie en concrete handvatten om technisch lezen effectief toe te passen in lespraktijk. Of je nu een beginnende leraar bent of een doorgewinterde professional, “Technisch lezen in een doorlopende lijn” biedt de inspiratie en kennis die nodig is om de leesvaardigheid van elke leerling te bevorderen.

Lees meer tips!

De rol van woordenschat bij begrijpend lezen is een cruciaal aspect van het leerproces van kinderen. In dit blog bespreken we de inzichten uit het proefschrift van Nicole Heister-Swart, gebaseerd op haar onderzoek aan de Radboud Universiteit, en de praktische implicaties daarvan voor het onderwijs. Niet een nieuw onderzoek, maar erg waardevol voor leerkrachten die hun leerlingen begrip van teksten willen leren.

Woordenschat en begrijpend Lezen

Een rijke woordenschat is essentieel voor begrijpend lezen. Heister-Swart’s onderzoek toont aan dat de lexicale kwaliteit van woorden – hoe goed een woord is opgeslagen in het langetermijngeheugen op basis van orthografie (schrijfwijze), fonologie (uitspraak) en semantiek (betekenis) – een directe invloed heeft op de leesvaardigheden van leerlingen. Een hoog lexicaal niveau betekent dat een kind niet alleen woorden snel kan decoderen, maar ook hun betekenis direct kan ophalen en toepassen tijdens het lezen van een tekst. Dit wordt ondersteund door de bevindingen dat kinderen met een uitgebreide woordenschat beter presteren in begrijpend lezen.

Cognitieve factoren en woordenschatontwikkeling

Naast de rol van woordenschat zelf, benadrukt het onderzoek van Heister-Swart ook het belang van cognitieve factoren zoals werkgeheugencapaciteit en redeneervermogen. Kinderen met een beter ontwikkeld werkgeheugen en sterkere redeneervaardigheden blijken in staat om sneller en efficiënter verbanden te leggen tussen woorden en hun betekenissen in teksten. Dit is cruciaal voor begrijpend lezen, omdat niet alle informatie expliciet in teksten wordt vermeld en lezers vaak moeten vertrouwen op hun vermogen om impliciete verbanden te herkennen .

Interventieprogramma’s: Woord-in-tekst integratie

Het proefschrift van Heister-Swart beschrijft ook een interventieprogramma gericht op woord-in-tekst integratie. Dit programma, uitgevoerd in groep 6, richtte zich op het versterken van de woordenschat en het vermogen van leerlingen om nieuwe woorden in de context van een tekst te begrijpen. Het lesprogramma, dat gebruikmaakte van teksten van Nieuwsbegrip, toonde aan dat kinderen die deelnamen aan dit programma significant beter presteerden op begrijpend lezen en woordenschattoetsen dan de controlegroep. Dit suggereert dat een gerichte aanpak. Moeilijke woorden worden expliciet uitgelegd en geïntegreerd in de context van de leesstof, zeer effectief is .

Praktische aanbevelingen voor het onderwijs

De bevindingen van Heister-Swart resulteren in enkele praktische aanbevelingen voor het onderwijs:

  • Brede en Diepe Woordenschatontwikkeling: Leerkrachten zouden zich moeten richten op zowel de verbreding (aantal woorden) als de verdieping (kennis van woorden) van de woordenschat van leerlingen.
  • Voorafgaande Woordenschat Instructie: Voorafgaand aan het lezen van een tekst moet aandacht worden besteed aan het uitleggen van belangrijke, mogelijk onbekende woorden. Dit kan door gebruik van visuele hulpmiddelen, voorwerpen of contextuele voorbeelden.
  • Integratie in Methoden: Onderwijsmethodes moeten naast leesstrategieën ook een sterke nadruk leggen op woordenschat. Het begrijpen van teksten hangt vaak af van het kennen van specifieke woordbetekenissen en hun onderlinge relaties.
  • Ondersteuning van Cognitieve Vaardigheden: Leerkrachten moeten strategieën ontwikkelen om leerlingen met minder ontwikkelde redeneervaardigheden te ondersteunen. Bijvoorbeeld door relaties in teksten expliciet te maken en visuele hulpmiddelen te bieden .

Conclusie

Het onderzoek van Nicole Heister-Swart benadrukt het cruciale belang van een goed ontwikkelde woordenschat voor begrijpend lezen. Door te investeren in woordenschatontwikkeling en gerichte leesinterventies kunnen we de leesvaardigheid van kinderen aanzienlijk verbeteren. Dat zal hen niet alleen academisch, maar ook maatschappelijk ten goede komt.

Bronnen:

Heister-Swart, N. (2018). Lexical quality effects in reading comprehension: A developmental perspective. Radboud Universiteit.

Verhoeven, L., Droop, M. (Promotoren). De rol van woordenschat bij begrijpend lezen. Expertisecentrum Nederlands, Behavioural Science Institute.

SOLLICITATIE













    Ja, ik stem in met het Privacy statement en geef TOPPR de toestemming om deze gegevens op te slaan.

    Mail ons:

    welkom@topprreading.org