Hoe staat het erbij met het lezen van Nederlandse kinderen?
Als leesgek en oprichter van TOPPR / Sleeplezen volg ik de leesontwikkelingen in Nederland op de voet. De recente rapporten van PISA en de Inspectie van het Onderwijs laten een duidelijk beeld zien: een ernstige achteruitgang in het voortgezet onderwijs en een voorzichtige stabilisatie in het basisonderwijs. In deze Blog lees je het antwoord op de vraag: Hoe staat het erbij met het lezen van Nederlandse kinderen?
Dalende scores in het voortgezet onderwijs
Uit het PISA-onderzoek van 2022 bleek dat de leesvaardigheid van Nederlandse vijftienjarigen verder is gedaald. De gemiddelde score is gezakt naar 459 punten, waarmee Nederland onder zowel het EU-gemiddelde (480) als het OESO-gemiddelde (476) zakt. Van de 81 deelnemende landen staat Nederland inmiddels op plaats 34. Nog verontrustender is dat 33 procent van de jongeren het minimale leesniveau niet haalt dat nodig is om in de samenleving goed te kunnen functioneren (PISA Nederland, 2023).
Herstel in het basisonderwijs?
De Staat van het Onderwijs 2025 laat zien dat basisscholen de taalachterstanden na corona grotendeels hebben ingelopen. Volgens de inspectie haalt 99 procent van de leerlingen het fundamentele 1F-niveau voor lezen, en bereikt slechts 75 procent het hogere streefniveau 2F. Maar zodra leerlingen doorstromen naar het voortgezet onderwijs, blijft vooral het behalen van het basisniveau problematisch voor met name leerlingen in de basis- en kaderberoepsgerichte leerwegen. De kloof tussen basisschoolresultaten en voortgezet onderwijs is daarmee een structureel probleem geworden.
Internationaal perspectief
Nederland is hierin geen uitzondering. Ook in andere westerse landen, zoals Duitsland en Frankrijk, is sprake van een dalende leesmotivatie en een toenemende afhankelijkheid van digitale media. Toch weten sommige landen structureel hogere leesniveaus te behouden. Zij investeren consequent in leesdidactiek, schoolbibliotheken en een cultuur waarin lezen ook thuis vanzelfsprekend is.
Wat kunnen we doen?
De oorzaken van de Nederlandse daling zijn meervoudig. Jongeren lezen steeds minder voor hun plezier. Tegelijkertijd neemt de schermtijd toe, en is er minder ruimte voor geconcentreerde leestijd. Kinderen van laagopgeleide ouders lopen bovendien vaker risico op laaggeletterdheid. De gevolgen zijn groot: zonder voldoende leesvaardigheid blijven jongeren kwetsbaar in hun studie, hun loopbaan en hun maatschappelijke participatie.
Het antwoord ligt in structurele interventies. Dat begint met het stimuleren van leesplezier vanaf jonge leeftijd, het consequent professionaliseren van leerkrachten, en het opbouwen van een leescultuur waarin boeken vanzelfsprekend zijn. Bij TOPPR en Sleeplezen werken we dagelijks aan die missie. Niet met hypes of losse projectjes, maar met effectieve methodes en praktische ondersteuning. Want wie kinderen leert lezen, opent hun wereld.
Bronnen
Inspectie van het Onderwijs. (2025). De Staat van het Onderwijs 2025. Geraadpleegd via: https://www.onderwijsinspectie.nl/onderwerpen/staat-van-het-onderwijs/documenten/rapporten/2025/04/16/rapport-de-staat-van-het-onderwijs-2025
PISA Nederland. (2023). Resultaten PISA 2022. Geraadpleegd via: https://www.pisa-nederland.nl/resultaten2022/
Meelissen, M. et al. (2023). Leesprestaties Nederlandse middelbare scholieren gaan achteruit. Stichting Lezen. Geraadpleegd via: https://www.lezen.nl/onderzoek/leesprestaties-nederlandse-middelbare-scholieren-gaan-achteruit/
Over de auteur
Naomi Smits, bekend van “Juf Naomi klapt uit de school”, is een bevlogen leerkracht met een diepe passie voor lezen. In haar nieuwste boek en de boekentip van deze maand, wie niet leest is gek, deelt ze haar ervaringen en inzichten om het lezen in de klas nieuw leven in te blazen.
Dit ga je lezen
In deze gewijzigde 2e druk biedt Naomi Smits praktische antwoorden op vragen als: Hoe maak je van leeshaters echte booklovers? Hoe kun je kinderboeken inzetten in de les en de methode even laten voor wat het is? Wat zijn dé tips & tricks om met de hele klas hetzelfde boek te lezen? Daarnaast bespreekt ze het belang van voorlezen en schrijven in het onderwijs. Het boek is rijk aan inspiratie en adviezen, ondersteund door gesprekken met collega-leerkrachten en bekende kinderboekenauteurs. De prachtige illustraties van Mieske maken het geheel compleet.
Dit vind ik ervan
Naomi’s enthousiasme spat van elke pagina. Haar praktische tips en liefde voor boeken zijn aanstekelijk, en het boek biedt een schat aan ideeën voor elke leerkracht die de leesvaardigheid en leesplezier in de klas wil bevorderen. De combinatie van theoretische inzichten met concrete handvatten maakt dit boek een waardevolle bron van inspiratie.
Dus
Dit boek, wie niet leest is gek, is een must-read voor leerkrachten en pabo-studenten die het lezen in de klas een boost willen geven. Naomi Smits laat zien hoe je als ‘lezende leerkracht’ het goede voorbeeld kunt geven en je leerlingen kunt inspireren om van lezen te houden. Vul je kasten met de mooiste kinderboeken en laat de liefde voor lezen bloeien in je klas!
In een tijdperk waarin schermtijd en digitale media de overhand lijken te hebben, blijft het lezen van boeken een onschatbare gewoonte voor zowel kinderen als volwassenen. Het voedt niet alleen de verbeelding, maar biedt ook een scala aan voordelen, variërend van het vergroten van empathie tot het verbeteren van taalvaardigheid. Laten we eens kijken naar enkele gewoonten van goede lezers, gebaseerd op recent onderzoek en inzichten onder jonge lezers zelf.
Dagelijkse Leesroutine
Uit onderzoek blijkt dat iets meer dan de helft van de kinderen dagelijks leest, terwijl een kwart een paar keer per week de tijd neemt voor een goed boek. Deze gewoonte van consistent lezen is cruciaal voor het ontwikkelen van een liefde voor boeken en het verbeteren van leesvaardigheid.
Diversiteit in Genres
Goede lezers hebben vaak een breed scala aan interesses als het gaat om genres. Of het nu gaat om fantasie- en avonturenboeken, grappige verhalen, of spannende avonturen, het verkennen van verschillende genres kan de leeservaring verrijken en de verbeelding stimuleren.
Papieren Boeken als Voorkeursvorm
Terwijl de wereld steeds digitaler wordt, geven de meeste kinderen nog steeds de voorkeur aan het lezen van boeken van papier. Deze tangibele vorm van lezen biedt een unieke ervaring die niet kan worden vervangen door e-boeken of luisterboeken.
Exploratie van Fantasiewerelden
Een opvallende gewoonte van goede lezers is hun liefde voor fantasie- en avonturenboeken, waarbij ze zich kunnen onderdompelen in verhalen over magische wezens en epische reizen. Dit draagt bij aan het stimuleren van de verbeelding en het bevorderen van creatief denken
Taaldiversiteit en Interesse
Hoewel de meeste kinderen thuis in het Nederlands lezen, is er een groeiende interesse in andere talen, vooral het Engels. Deze interesse kan voortkomen uit nieuwsgierigheid naar de taal zelf en biedt een kans om verschillende culturen en perspectieven te verkennen door middel van literatuur.
Serieboeken als Favorieten
Het is geen verrassing dat serieboeken vaak de favoriete keuze zijn onder jonge lezers. Het volgen van geliefde personages door meerdere boeken creëert een band en opwinding die de leesmotivatie kan versterken.
Kortom, de gewoonten van goede lezers omvatten een consistente leesroutine, een diversiteit aan genres, een voorkeur voor papieren boeken, een verkenning van fantasiewerelden, interesse in taaldiversiteit, en een voorliefde voor serieboeken. Door deze gewoonten te cultiveren, kunnen lezers van alle leeftijden genieten van de vele voordelen die het lezen te bieden heeft en een levenslange liefde voor literatuur ontwikkelen.
In de kleurrijke wereld van kinder-en jeugdboeken is diversiteit de sleutel tot het ontwikkelen van leesplezier bij kinderen. Het aanbod van genres in de Nederlandse jeugdliteratuur is groot, waardoor kinderen een breed scala aan verhalen en stijlen kunnen verkennen. Laten we eens ontdekken welke verschillende genres voor kinderboeken er zijn.
1. Avontuur
Avonturenboeken nemen jonge lezers mee op spannende reizen, vaak vol gevaren en ontdekkingen. Deze verhalen prikkelen de verbeelding, stimuleren nieuwsgierigheid en laten kinderen kennismaken met de spanning van het onbekende.
● De Griezelbus door Paul van Loon
● De Reis van de Stoomboot door Thea Stilton
2. Fantasie
In het rijk van fantasieboeken komen magie, mythische wezens en betoverende werelden tot leven. Deze boeken moedigen kinderen aan om buiten de grenzen van de realiteit te denken en stimuleren creatief denken.
● Harry Potter en de Steen der Wijzen door J.K. Rowling
● Alice in Wonderland door Lewis Carroll
3. Mysterie
Mysterieboeken dagen jonge geesten uit om puzzels op te lossen en raadsels te ontrafelen. Deze genres leren kinderen logisch denken en de kunst van deductie, terwijl ze genieten van een meeslepend verhaal.
● Spekkie en Sproet: Complot in de Trein door Vivian den Hollander
● De Vijf Detectives: Het Geheim van de Gouden Toren door Enid Blyton
4. Humor
Lachen is een universele taal, en humorboeken voor kinderen zijn als een welkome dosis plezier. Ze laten kinderen kennismaken met verschillende soorten humor en bevorderen een positieve leeservaring.
● Dagboek van een Muts: Avonturen uit een Niet-zo-perfect Leven door Rachel Renée Russell
● De Waanzinnige Boomhut van 13 Verdiepingen door Andy Griffiths
5. Realistische fictie
Realistische fictie brengt alledaagse situaties tot leven met personages waarmee kinderen zich kunnen identificeren. Deze boeken verkennen menselijke emoties en relaties, waardoor lezers een dieper begrip van de wereld om hen heen krijgen.
● Kruistocht in Spijkerbroek door Thea Beckman
● Kinderen van Moeder Aarde door Thea Beckman
6. Historische romans
Historische fictie transporteert kinderen naar het verleden en laat hen de geschiedenis ervaren door de ogen van fictieve personages. Het vergroot niet alleen hun historisch bewustzijn, maar ook hun empathie.
● Oorlogswinter door Jan Terlouw
● Een brief voor de Koning van Tonke Dragt
7. Non-fictie
Non-fictieboeken bieden een schat aan feitelijke informatie over uiteenlopende onderwerpen. Ze bevorderen leergierigheid en onderzoekende geesten, waardoor kinderen hun kennis op een boeiende manier kunnen vergroten.
● Het Klokhuisboek over Zintuigen door Fiona Rempt
● Kijken naar Kunst met Koos de Kunstenaar door Koos Meinderts
8. Poëzie
Poëzie stimuleert een liefde voor taal en creativiteit. Kinderen ontdekken het ritme en de schoonheid van woorden, terwijl ze zich laten meevoeren door de emotionele kracht van poëzie.
● Waanzinnig Leed door Edward van de Vendel
● Gedichten voor Kinderen door Annie M.G. Schmidt
Door het aanbieden van de boeken in verschillende genres krijgen kinderen een brede kijk op boeken en op de wereld. Het stelt hen in staat om verschillende schrijfstijlen te ervaren, uiteenlopende perspectieven te begrijpen en hun leesvoorkeuren te ontdekken. Dus, laat de ontdekkingsreis beginnen en dompel je onder in de prachtige diversiteit van kinderboekengenres!
In de wereld van leesontwikkeling heeft een unieke benadering, bekend als Sleeplezen of de TOPPR-methodiek, recentelijk de aandacht getrokken. Centraal in dit innovatieve proces staan de Sleepleespennen, die cruciaal zijn voor het toepassen van deze leesmethode. In deze blog duiken we in de wetenschap achter de Sleepleespennen en hoe ze kinderen leren lezen.
Geen gewone pen
Sleepleespennen spelen een centrale rol in het leesproces. Het zijn geen gewone pennen, maar eerder aanwijssokken. Deze Sleepleespen wordt vastgehouden door een begeleider die met de pen het leespad boven de woorden volgt. Het tempo is aanzienlijk, met minimale pauzes behalve bij komma’s of punten. Het interessante aspect is hun onverschilligheid tegenover leesfouten; ze gaan onverstoord door met het vertrouwen dat fouten vanzelf verdwijnen.
De pennen volgen nauwkeurig het pad en door op het exacte moment de klank van een letter te produceren leest de lezer precies wat er staat. Door met de pen door te slepen wacht je niet op de lezer. Dit vereist precisie en creëert een uitdaging voor de lezer. Hierdoor zorgt de methode voor automatisering. Als de lezer het tempo niet kan bijbenen, neemt de begeleider eenvoudigweg de rol van de lezer over en leest het verhaal voor of mee, terwijl de lezer meeluistert.
Een nieuwe dynamiek in het lezen
Bij de methodiek van Sleeplezen hoeven lezers niet langer elke letter apart te onthouden. In plaats daarvan ontstaan woorden organisch. En wanneer alle woorden van een zin aan elkaar worden gelezen, ontstaat er vanzelf het volledige verhaal. Dit brengt een nieuwe dynamiek in het lezen, waarbij het proces minder gefocust is op afzonderlijke woorden en meer op tempo en vloeiendheid.
Onderzoek heeft bewezen dat kinderen die de techniek van Sleeplezen omarmen, over het algemeen sneller en met minder fouten lezen. Hoe deze aanpak zich vertaalt naar individuele leeservaringen blijft een open vraag, maar de resultaten bij kinderen wekken interesse en nieuwsgierigheid binnen het domein van de leeswetenschappen. Op de RuG wordt onderzoek gedaan naar de verdere werking van de methodiek.
Het starten met Sleeplezen of de TOPPR-methodiek is voor de lezers eenvoudig. De sleutel is simpelweg de letters te lezen die de Sleepleespennen aanwijzen en de gelezen tekst verklanken in de snelheid van gesproken taal. Voor de begeleider is de techniek een uitdaging, die enige oefening vergt.
In essentie biedt de TOPPR-methodiek een nieuwe kijk op lezen, waarbij de Sleepleespennen fungeren als gidsen door de letters en zinnen.
Veel mensen weten dat voorlezen goed is voor de taalontwikkeling van kinderen. Maar wist je ook dat je dit extra stimuleert door interactief voor te lezen?
Wat is interactief voorlezen?
Interactief voorlezen betekent: actief voorlezen. Dus dat je je kind voor, tijdens én na het lezen actief bij het verhaal betrekt. Dit zorgt niet alleen voor een intiem moment samen, het draagt ook bij aan de woordenschat, begrijpend lezen en het inlevingsvermogen van je kind. Ook is het goed voor de ontwikkeling van de fantasie en de luistervaardigheden.
Hoe je dat doet? Hier zijn 10 tips op een rij!
1. Kies een boek dat aansluit bij de leeftijd en interesses van je kind.
2. Zorg voor een rustige plek om voor te lezen, met zo min mogelijk afleiding.
3. Bekijk samen de voor- en achterkant van het boek. Wat zie je allemaal? Bespreek de titel. Hoe heet het boek? Waar zou het over gaan?
4. Verken samen het boek. Blader erdoorheen en bekijk de illustraties, nog zonder voor te lezen. Wat zie je? Wat gebeurt er? Hoe zou het verhaal aflopen?
5.Lees het boek voor en stel tijdens het voorlezen actief vragen over het verhaal. Bijvoorbeeld over de tekeningen, de personages en de gebeurtenissen. Zoals: Kijkt de hoofdpersoon blij of juist niet? Waarom niet? Waaraan zie je dat? Probeer ook open vragen te stellen: hoe denk je dat het verhaal afloopt? En als het boek uit is: wat vond je van het boek? En waarom?
6. Probeer duidelijk, levendig en met expressie voor te lezen. Is het spannend? Zet dan bijvoorbeeld een fluisterstem op. Of zet bij bepaalde personages een grappig stemmetje op. Let ook op emoties; is een personage blij, boos of verdrietig, laat dat dan ook horen met je stem.
7. Leg moeilijke woorden kort uit, of pas waar nodig de tekst een beetje aan, passend aan het niveau van je kind.
8. Betrek passende voorwerpen bij het boek. Bijvoorbeeld een knuffel, handpop of andere spulletjes die bij het verhaal passen. Speel bijvoorbeeld samen het verhaal na.
9. Maak een tekening over het verhaal of knutsel iets wat erbij past. Praat daarna samen over wat er is gemaakt. Welke dingen uit het boek komen terug? Waarom past het bij het verhaal?
10. Zoek een passend liedje bij het thema van het boek en luister hier naar.
Interactief voorlezen verandert een alledaags moment in een betekenisvolle ervaring. Het stimuleert niet alleen de liefde voor lezen, maar bevordert ook belangrijke vaardigheden voor de ontwikkeling van je kind. Dus, geniet samen van interactief voorlezen en zie hoe dit simpele ritueel een wereld van verschil kan maken voor jou en je kind.
Iedereen die het betreft,
Docenten, leerkrachten, politiek, onderwijsinstellingen, media en misschien ook jij
Al 26 jaar werk ik met hart en ziel als leerkracht, schoolleider en directeur onderwijs in het basisonderwijs. De resultaten uit het PISA-onderzoek van 2022 kwamen daarom keihard binnen. Ze laten zien dat de leesvaardigheid van Nederlandse 15-jarigen opnieuw is gedaald. Het voelt alsof ik al jaren tegen een systeem knok wat muur vastzit! Er wordt gezocht naar excuses waarom dit óns overkomt. Bijvoorbeeld corona of door de toenemende digitalisering. Maar het leesprobleem is door bewuste keuzes ontstaan. We zijn in Nederland doorgedraaid in een toets-kramp en zetten het kind niet meer centraal, maar het systeem.
Voor 33% werken de huidige oplossingen niet
De leesproblemen zijn al jaren bekend, maar veel van de oplossingen werken momenteel gewoon niet. Het probleem is zelfs alleen maar toegenomen in de laatste jaren. Er zijn steeds meer kinderen die niet mee kunnen komen. Hierdoor blijft 33% van de kinderen achter de feiten aanlopen. Door vast te blijven houden aan bestaande methoden verandert er voor deze kinderen niets. Iedereen zal de schouders eronder moeten zetten om dit probleem aan te pakken. De overheid, inspectie, directie, leerkrachten en ouders hebben allemaal een rol bij dit probleem.
Buiten het systeem om oplossingen zoeken
De resultaten uit het PISA-onderzoek voelen dan ook als falen. Alsof de jarenlange strijd tegen een systeem dat dit probleem in stand houdt verloren is. Ik ben momenteel diep teleurgesteld, boos en verdrietig over de manier waarop het probleem van leesproblemen in Nederland wordt aangepakt voor deze groep kinderen. Leerkrachten zijn onzeker geworden over wanneer ze goed onderwijs geven en volgen daarom methodes die woord voor woord gevolgd kunnen worden. We blijven liever hangen in falende methoden en sturen van bovenaf, waardoor deze grote groep kinderen structureel de boot mist. Terwijl het kind juist centraal hoort te staan. Voor mij is het bewijs nu geleverd dat de huidige methoden voor deze groeiende groep kinderen met een leesprobleem niet werkt. Daarbij wil ik opmerken dat deze kinderen hun leven lang het probleem met zich mee zullen dragen. Dit kost ons als maatschappij miljarden. Volledig onnodig, want inmiddels is er bewezen dat op een eenvoudige kostenneutrale manier deze kinderen direct en effectief geholpen kunne worden. Niet het hakken en plakken, maar voor deze groep kinderen het slepend leren lezen.
Ik wijt de huidige situatie aan een aantal factoren. Het onderwijssysteem is gesloten en star.
Er is weinig ruimte voor innovatie en nieuwe oplossingen. Het lijkt wel of het onderwijssysteem gegijzeld is. Veranderingen in het lezen, bijvoorbeeld het race-lezen of de eenzijdige aandacht voor begrijpend-lees strategieën, het willen volgen van methodes om een dekkend onderwijsaanbod te garanderen. Allemaal werkt het lees- en leerplezier tegen. En de resultaten zien we hierdoor verslechteren in plaats van verbeteren.
Scholen moeten meer aandacht besteden aan leesproblemen en open staan voor nieuwe initiatieven. We moeten nu echt iets doen om de leesvaardigheid van Nederlandse kinderen te verbeteren, zegt ze. Er is een oplossing, maar we hebben de steun van het systeem nodig om deze oplossing te kunnen implementeren.
Nu kunnen we eindeloos lang blijven klagen, maar ik roep hier iedereen ter verantwoording die deze cirkel kan helpen doorbreken. Uit naam van al die kinderen die morgen al geholpen kunnen worden en geholpen moeten worden.
In groep 3 beginnen kinderen aan een nieuw hoofdstuk van hun schoolcarrière: leren lezen. Voor velen verloopt dit soepel, maar voor sommigen wordt het een uitdaging. We weten dat ieder jaar maar liefst 45.000 kinderen in Nederland te maken zullen krijgen met leesproblemen. Dit is een zorgwekkende ontwikkeling die niet alleen de individuele groei van het kind beïnvloedt, maar ook een maatschappelijk probleem vormt.
Vanuit Lunteren roept TOPPR, een organisatie gespecialiseerd in een verbeterde aanpak van leesproblemen, ouders in Ede en omgeving op: “Laat je horen!” Het doel is duidelijk: samen met geïnteresseerde ouders informatiebijeenkomsten organiseren op lokale scholen. Op deze manier willen ze niet alleen de aandacht van leerkrachten en scholen vestigen op het groeiende probleem van leesproblemen bij kinderen, maar ook een platform creëren voor het delen van informatie, kennis en ervaringen.
Het is bekend dat leesproblemen aanzienlijke gevolgen hebben voor het zelfvertrouwen en de algehele ontwikkeling van kinderen. De impact op de lange termijn is niet te onderschatten. Daarom is het van groot belang om deze kwestie lokaal aan te pakken. TOPPR gelooft in het betrekken van ouders bij het vinden van oplossingen en benadrukt de rol die zij kunnen spelen in de ondersteuning van hun kinderen bij het leren lezen.
Samen lezen leuk maken
Janet Weima, de oprichter van TOPPR, drukt ouders op het hart: “Samen kunnen we echt het verschil maken voor onze kinderen. Ouders spelen een belangrijke rol in de ondersteuning van hun kinderen bij het leren lezen. We nodigen daarom alle ouders in Ede en omgeving uit om deel te nemen aan dit initiatief.”
De TOPPR-methodiek, met bewezen resultaten, biedt een effectieve aanpak voor leesproblemen. In slechts 12 sessies van een half uur kan een kind weer op niveau lezen. Het is een bewezen methode die kan worden ingezet om de leesvaardigheid van onze kinderen te verbeteren.
Ouders die willen helpen en zich willen aansluiten bij deze beweging kunnen zich eenvoudig aanmelden op de TOPPR-website. Hoe meer ouders zich achter dit initiatief scharen, hoe sterker de boodschap en hoe groter de kans op succes. Laten we samen de handen ineenslaan en onze kinderen helpen de magie van lezen te ontdekken. Want als ouders en scholen samenwerken, kunnen we een wereld creëren waarin elk kind de kans krijgt om te genieten van de wondere wereld van boeken en om volop mee te doen in onze maatschappij.
In een wereld die steeds meer wordt gedomineerd door digitale technologie, is lezen nog steeds een essentiële vaardigheid. Vooral technisch lezen. Hoewel de manier waarop we lezen verandert, blijft het begrijpen en verwerken van geschreven informatie belangrijk. We leven in een wereld van smartphones, tablets en e-readers. Beeldschermen dus. Daarom onderzoeken we het belang van technisch lezen in een snel veranderende digitale wereld.
De kern van technisch lezen
Lezen is meer dan alleen het ontcijferen van woorden op een pagina. Het gaat om het begrijpen van de geschreven tekst op een manier die snel en accuraat is. Deze vaardigheid bestaat uit het herkennen van woorden, het begrijpen van zinsbouw en het interpreteren van tekstuele kenmerken zoals interpunctie. Het stelt ons in staat om informatie op te nemen, te verwerken en te begrijpen. Dit alles wordt pas mogelijk als er voldoende vloeiend gelezen kan worden en dat is het terrein van technisch lezen.
Digitale leesuitdagingen
Terwijl technisch lezen essentieel blijft, hebben de opkomst van digitale media en technologieën enkele nieuwe uitdagingen met zich meegebracht. Het lezen van een scherm is anders dan het lezen van gedrukte tekst, en we worden vaak geconfronteerd met enkele obstakels:
1. Schermvermoeidheid: Langere tijd naar een scherm staren kan leiden tot vermoeidheid en afleiding, waardoor het moeilijk kan zijn om te concentreren op de tekst.
2. Multitasking: We worden vaak afgeleid door meldingen, apps en andere digitale afleidingen, wat het vermogen om tekst te begrijpen kan verminderen.
3. Korte aandachtsspanne: De snelle aard van digitale media heeft de aandachtsspanne van mensen verkort, wat het leesvermogen kan beïnvloeden.
Waarom technisch lezen belangrijk blijft
In deze digitale wereld blijft technisch lezen een hoeksteen van educatief succes. Hier zijn enkele redenen waarom het belangrijk blijft:
1. Begrijpend lezen: Technisch lezen is de basis voor begrijpend lezen. Zonder sterke technische leesvaardigheden kunnen we moeite hebben met het begrijpen van complexe teksten, of ze nu digitaal of op papier zijn.
2. Kritisch denken: Het vermogen om geschreven informatie snel en accuraat te begrijpen, is essentieel voor kritisch denken. Technisch lezen stelt ons in staat om informatie te analyseren, vragen te stellen en onze mening te vormen.
3. Digitale geletterdheid: In een digitale wereld moeten we digitale teksten kunnen lezen en begrijpen. Dit omvat alles, van e-mails en websites tot sociale media en online artikelen. Sterke technische leesvaardigheden vergemakkelijken dit proces.
Hoe kunnen we technisch lezen bevorderen in een digitale wereld?
Het bevorderen van technisch lezen in een digitale wereld vereist enkele strategieën:
1. Digitale tekstvariatie: Moedig kinderen en jongeren aan om te lezen van verschillende digitale bronnen, zoals nieuwswebsites, blogs en e-books. Dit helpt hen vertrouwd te raken met verschillende soorten digitale teksten.
2. Leesapplicaties: Er zijn apps beschikbaar die specifiek zijn ontworpen om technisch lezen te compenseren. Deze kunnen kinderen helpen om teksten te begrijpen terwijl ze op een ander moment werken aan hun technische leesvaardigheden. Er ontstaat zo geen onnodige kennisachterstand.
3. Oefening en geduld: Technisch lezen vereist oefening en geduld. Ook goede lezers moeten worden aangemoedigd om regelmatig te lezen, zowel digitaal als op papier.
Conclusie
Hoewel de manier waarop we lezen in deze digitale wereld verandert, blijft technisch lezen een cruciale vaardigheid. Het vermogen om geschreven informatie snel en accuraat te begrijpen, is de sleutel tot begrijpend lezen, kritisch denken en digitale geletterdheid. We moeten deze vaardigheid koesteren en kinderen en jongeren aanmoedigen om sterke technische lezers te worden.
‘Ik heb een verhaal voor je gemaakt,’ zegt Madelief trots. Ze zwaait met een blad papier voor Robbies neus heen en weer.
Robbie haalt zijn schouders op. ‘Daar heb je niks an,’ zegt hij.
‘Wél,’ zegt Madelief. ‘Want het is spannend en het gaat over jou.’
‘Over mij?’ Robbie kijkt of ie het niet gelooft. ‘Laat zien.’ Hij rukt het papier uit haar handen. Hij kijkt wat er boven staat. Hij leest het hardop voor. ‘Robbie-de-rovver.’
‘Rover,’ zegt Madelief. ‘Robbie de róver.’
Robbie wijst met zijn vinger op het blad. ‘D’r stáát rovver, met één o.’
Madelief kijkt. Ze denkt na. Er staat rover, dat weet ze zeker. Maar hoe moet ze het schrijven dat Robbie het ook ziet?
‘Wacht,’ zegt ze. Ze schrabbelt een stompje potlood uit haar broekzak. Ze krabbelt wat op het papier. ‘Kijk,’ zegt ze.
Robbie leest. ‘Robbie-de-roover.’ Hij lacht. ‘Dat ben ik,’ zegt hij trots.
‘Lees es verder, zegt Madelief.
Robbie trekt een vies gezicht. ‘Ammahoela,’ zegt hij. ‘Ik heb vakantie.’
Madelief zucht. Ze doet haar ogen erbij dicht. Alsof ze héél moe is.
Ze staat op. ‘Dan ga ik maar weer,’ zegt ze. Ze wacht of Robbie nog wat wil zeggen. Dan stapt ze In de richting van de achterdeur.
‘Eh,’ zegt Robbie.
Madelief draait zich met een ruk om. ‘Wou je wat zeggen?’ vraagt ze.
‘Eh,’ zegt Robbie nog een keer. Hij kijkt madelief aan. Hij wijst naar het papier in haar hand. ‘Laat me nog maar eens zien,’ zegt hij onverschillig.
Madelief is snel bij hem. Robbie pakt het papier uit haar hand.
Hij leest:
Robbie-de-roover
Robbie-is-een-rovver, eh roover
Hij-woont-in-een-hol
Hij-is-niet-ban.’
‘Bang,’ zegt Madelief. ‘Hij is niet bang.’
Robbie kijkt op. ‘Tuurlijk niet,’ zegt hij. ‘Wat een onzin.’
‘Je hébt wel rovers die bang zijn,’ zegt Madelief.
‘O,’ zegt Robbie.
‘Als de politie ze opsluit in een donker hok met ratten.’
Ze bekijkt Robbies gezicht. Of ie niet schrikt. Maar hij leest verder, woordje voor woordje.
‘Maar-wat-is-dat?
Een-man
Een-man-in-een-zw-zwart-pak
Hij-pakt-Robbie
Hij-doet-hem-in-een-hok
Boem-de-deur-gaat-toe
Daar-zit-Robbie
In-een-hok
Hij-mag-er-niet-uit
Dat-is-naar
Hij-is-koud
Hij-wordt-ziek
Dan-gaat-hij-dood
Dag-Robbie
Jij-bent-dood.’
Robbie kijkt op van het papier. Hij zegt een hele tijd niets. Hij zucht. Hij geeft het papier aan Madelief terug. Hij zucht nóg een keer.
‘Dat was een mooi verhaal,’ zegt hij. ‘Heel mooi. Een beetje kinderachtig, maar toch wel mooi.’
‘Kinderachtig?’ vraag Madelief. ‘Vond je het niet griezelig?’
‘Och,’ zegt Robbie. ‘Het waren van die makkelijke woordjes allemaal.’
‘Maar,’ hijgt Madelief, ‘maar anders wil je het niet lezen!’ Oei wat is ze kwaad. D’r hoofd is knalrood.
‘Ik wil best lezen, maar ik kan het niet,’ schreeuwt Robbie terug.
‘Je kan het wel!’ krijst Madelief zo hard als ze kan.
Robbie duwt haar hard opzij. ‘Ik ga weg,’ schreeuwt hij. “En ik kom nooit meer terug. Ik ga een ander huis zoeken!’ Hij loopt stampend naar de gang. Maar daar blijft hij staan.
Madelief houdt haar mond. Als ie weg wil, dan moet hij maar weg. Eigenwijs joch.
‘Is dat waar?’ hoort ze hem zachtjes vragen.
‘Wat?’
‘Dat ik kan lezen?’
‘Tuurlijk,’ zegt Madelief.
Voetje voor voetje komt Robbie terug.
‘Je moet niet woordje voor woordje lezen,’ zegt Madelief. “Je moet de hele zin lezen.’ Ze steekt het papier naar hem uit.
Robbie pakt het aan. Hij leest het verhaal nóg een keer. Zin voor zin.
Auteur: Guus Kuijer
