Geletterdheid in onze moderne tijd: #1 Traditionele geletterdheid

In deze moderne wereld worden jongeren dagelijks overspoeld door een constante stroom van digitale informatie, van appjes tot socialemediaberichten en online nieuws. We zitten midden in een ‘aandachtseconomie’, waarin verschillende mediakanalen vechten om onze aandacht met meldingen, pushberichten en clickbaits. Maar wat betekent dit voor ons vermogen om informatie echt op te nemen en kritisch te denken? Vooral het vermogen van jongeren om diep te lezen staat ter discussie.

Om deze uitdagingen aan te gaan, is het belangrijk dat jongeren verschillende vormen van geletterdheid ontwikkelen. Naast traditioneel lezen moeten ze ook digitaal geletterd zijn, in staat zijn om meervoudige vormen van informatie te begrijpen en literaire competentie op te bouwen.

Maar hoe kunnen jongeren deze geletterdheden ontwikkelen te midden van alle digitale afleidingen? Een antwoord ligt in het lezen van boeken, verhalen en gedichten. Fictie biedt een geweldige kans om diepgaande aandacht te oefenen en bewust te schakelen tussen verschillende leesstijlen. Bovendien helpt het jongeren bij het ontwikkelen van kritisch denken, analytische vaardigheden en empathie – essentiële vaardigheden in onze moderne wereld.

In een serie van 4 blogs vertellen we er meer over. Dit is de eerste blog over traditionele geletterdheid.

Traditionele geletterdheid

In een wereld waar digitale media steeds meer terrein winnen, mogen we de onschatbare waarde van traditionele geletterdheid niet uit het oog verliezen. Traditionele geletterdheid draait om de kunst van het lezen, begrijpen en contextualiseren van gedrukte teksten. Het vermogen om diep in een boek te duiken of kritisch een artikel te analyseren blijft van onschatbare waarde te midden van de digitale afleidingen die ons omringen.

Maar traditionele geletterdheid staat voor uitdagingen. Nederlanders besteden steeds minder tijd aan het lezen van boeken en raken steeds meer verstrengeld in de digitale wereld. Vooral onder jongeren lijkt de interesse in traditionele geletterdheid af te nemen. De rustige, diepgaande ervaring van een boek lezen concurreert met de constante stroom van digitale informatie.

Ondanks deze uitdagingen is het cruciaal om traditionele geletterdheid te omarmen. Diepgaand lezen draagt bij aan het ontwikkelen van analytische vaardigheden, kritisch denken en empathie. Het opent de deur naar nieuwe ideeën en perspectieven. Door traditionele geletterdheid te blijven koesteren, kunnen we de waarde van langzaam, bedachtzaam lezen doorgeven aan volgende generaties.

Een van de grootste voordelen van traditionele geletterdheid is de impact ervan op onze cognitieve ontwikkeling. Bij het lezen van een boek worden we uitgedaagd om ons te concentreren, patronen te herkennen en verbanden te leggen tussen verschillende ideeën. Dit versterkt niet alleen onze leesvaardigheid, maar verbetert ook onze algehele cognitieve vaardigheden.

Bovendien biedt traditionele geletterdheid een toevluchtsoord uit de voortdurende stroom van digitale prikkels die we in het moderne leven tegenkomen. Door een boek te lezen, kunnen we even ontsnappen aan de hectiek en tot rust komen in een wereld van verbeelding en reflectie.

Traditionele geletterdheid is ook van vitaal belang voor het behoud van ons cultureel erfgoed. Door klassieke literatuur te lezen, blijven we verbonden met de verhalen en ideeën die onze samenleving hebben gevormd. Het stelt ons in staat om de wereld te begrijpen vanuit verschillende perspectieven en onze eigen plaats daarin te vinden.

Kortom, traditionele geletterdheid blijft een onschatbare vaardigheid in de 21e eeuw. Het stelt ons in staat om dieper te graven, breder te denken en bewuster te leven. Door de kunst van het langzaam lezen te omarmen, kunnen we de rijkdom van literatuur behouden en doorgeven aan toekomstige generaties.

In de drukte in de klas is er een bijzonder moment waarop boeken, verhalen en voorlezen centraal staan: de Nationale Voorleesdagen. Dit jaarlijkse evenement, dat plaatsvindt in Nederland, is een viering van het plezier en de kracht van voorlezen voor jong en oud. Een hoogtepunt van deze dagen is het sfeervolle Voorleesontbijt, dat op veel scholen in Nederland wordt georganiseerd.

Voorlezen: maak er een gewoonte van

Voorlezen is niet zomaar een activiteit; het is een belangrijke manier om verhalen te leren kennen en op die manier kennis van de wereld te krijgen. De Nationale Voorleesdagen, die sinds 2004 worden georganiseerd, richten de schijnwerpers op het belang van voorlezen in de ontwikkeling van kinderen. Gedurende deze dagen worden scholen, bibliotheken en gezinnen aangemoedigd om samen te genieten van de wereld van boeken en het plezier dat je beleefd als je voorgelezen wordt, of zelf voorleest.

Het voorleesontbijt: Samen smullen en luisteren

Een bijzonder hoogtepunt van de Nationale Voorleesdagen is het Voorleesontbijt. Deze feestelijke start van de voorleesdagen is een mooi moment om  kinderen, ouders, leerkrachten en andere voorleesliefhebbers samen te brengen om gezamenlijk te smullen van een ontbijt, terwijl er genoten wordt van mooie verhalen. Het creëert een sfeer van samenhorigheid en stimuleert leesplezier op een gezellige en toegankelijke manier.

Tips

De Nationale Voorleesdagen bieden een uitstekende gelegenheid om leesplezier te bevorderen en de magie van verhalen te vieren. Hier zijn enkele tips voor activiteiten die je kunt organiseren tijdens deze speciale dagen:

1. Voorleesontbijt, natuurlijk! Organiseer een gezellig voorleesontbijt in school, bibliotheek of kinderdagverblijf. Nodig ouders, leraren, en lokale figuren uit om voor te lezen terwijl kinderen genieten van een feestelijk ontbijt.

2. Thematische Verkleedpartij: Kies een personage uit een lievelingsboek en moedig kinderen (en volwassenen) aan om zich te verkleden als hun favoriete personages tijdens een thematische verkleedpartij.

3. Voorleesmarathon: Houd een voorleesmarathon waarbij verschillende mensen, waaronder leraren, ouders, en lokale beroemdheden, elkaar aflossen om continu voor te lezen. Maak er een gezellige en informele bijeenkomst van waarbij iedereen welkom is.

4. Knutselworkshops: Combineer voorlezen met creativiteit door knutselworkshops te organiseren.

5. Laat kinderen knutselen en tekenen geïnspireerd op de verhalen die ze hebben gehoord. Dit kan ook een geweldige manier zijn om de verbeeldingskracht te stimuleren.

6. Theater- of Poppenkastvoorstelling: Breng verhalen tot leven door een kleine theatervoorstelling of poppenkastvoorstelling te organiseren. Dit kunnen zowel professionals als door enthousiaste ouders, leraren of studenten uitvoeren.

7. Voorleeswandeling: Organiseer een voorleeswandeling in de natuur. Selecteer enkele mooie plekken in een park of bos en nodig voorlezers uit om op verschillende locaties verhalen voor te lezen. Dit combineert het plezier van lezen met buitenactiviteiten.

8. Boekenruilbeurs: Stimuleer het delen van boeken door een boekenruilbeurs te organiseren. Moedig mensen aan om boeken mee te nemen die ze willen delen en laat anderen ze ruilen voor nieuwe leesavonturen.

9. Auteursbezoek: Nodig een lokale auteur uit om over hun werk te praten en voor te lezen uit hun boeken. Dit kan inspirerend zijn voor zowel kinderen als volwassenen.

10. Digitale Voorleesactiviteiten: Organiseer virtuele voorleessessies via videoconferenties voor diegenen die niet fysiek aanwezig kunnen zijn. Betrek ouders, grootouders, of zelfs auteurs vanuit verschillende locaties.

11. Voorleeswedstrijd: Houd een voorleeswedstrijd voor kinderen waarbij ze kunnen laten zien hoe goed ze kunnen voorlezen of vertellen.

Onthoud dat het belangrijk is om de activiteiten af te stemmen op de doelgroep en een positieve, inclusieve sfeer te creëren waarin leesplezier wordt aangemoedigd.

Conclusie

De Nationale Voorleesdagen, met het gezellige hoogtepunt van het voorleesontbijt, brengen de kracht van verhalen naar voren en benadrukken het belang van voorlezen. Het evenement herinnert ons eraan dat de eenvoud van voorlezen een grote impact heeft voor de ontwikkeling van kinderen. Dus, laten tijdens deze bijzondere dagen iedere dag een stuk voorlezen en er meteen een gewoonte van maken om iedere dag voor te lezen.

In de kleurrijke wereld van kinder-en jeugdboeken is diversiteit de sleutel tot het ontwikkelen van leesplezier bij kinderen. Het aanbod van genres in de Nederlandse jeugdliteratuur is groot, waardoor kinderen een breed scala aan verhalen en stijlen kunnen verkennen. Laten we eens ontdekken welke verschillende genres voor kinderboeken er zijn.

1. Avontuur

Avonturenboeken nemen jonge lezers mee op spannende reizen, vaak vol gevaren en ontdekkingen. Deze verhalen prikkelen de verbeelding, stimuleren nieuwsgierigheid en laten kinderen kennismaken met de spanning van het onbekende.

● De Griezelbus door Paul van Loon
● De Reis van de Stoomboot door Thea Stilton

2. Fantasie

In het rijk van fantasieboeken komen magie, mythische wezens en betoverende werelden tot leven. Deze boeken moedigen kinderen aan om buiten de grenzen van de realiteit te denken en stimuleren creatief denken.

● Harry Potter en de Steen der Wijzen door J.K. Rowling
● Alice in Wonderland door Lewis Carroll

3. Mysterie

Mysterieboeken dagen jonge geesten uit om puzzels op te lossen en raadsels te ontrafelen. Deze genres leren kinderen logisch denken en de kunst van deductie, terwijl ze genieten van een meeslepend verhaal.

● Spekkie en Sproet: Complot in de Trein door Vivian den Hollander
● De Vijf Detectives: Het Geheim van de Gouden Toren door Enid Blyton

4. Humor

Lachen is een universele taal, en humorboeken voor kinderen zijn als een welkome dosis plezier. Ze laten kinderen kennismaken met verschillende soorten humor en bevorderen een positieve leeservaring.

● Dagboek van een Muts: Avonturen uit een Niet-zo-perfect Leven door Rachel Renée Russell
● De Waanzinnige Boomhut van 13 Verdiepingen door Andy Griffiths

5. Realistische fictie

Realistische fictie brengt alledaagse situaties tot leven met personages waarmee kinderen zich kunnen identificeren. Deze boeken verkennen menselijke emoties en relaties, waardoor lezers een dieper begrip van de wereld om hen heen krijgen.

● Kruistocht in Spijkerbroek door Thea Beckman
● Kinderen van Moeder Aarde door Thea Beckman

6. Historische romans

Historische fictie transporteert kinderen naar het verleden en laat hen de geschiedenis ervaren door de ogen van fictieve personages. Het vergroot niet alleen hun historisch bewustzijn, maar ook hun empathie.

● Oorlogswinter door Jan Terlouw
● Een brief voor de Koning van Tonke Dragt

7. Non-fictie

Non-fictieboeken bieden een schat aan feitelijke informatie over uiteenlopende onderwerpen. Ze bevorderen leergierigheid en onderzoekende geesten, waardoor kinderen hun kennis op een boeiende manier kunnen vergroten.

● Het Klokhuisboek over Zintuigen door Fiona Rempt
● Kijken naar Kunst met Koos de Kunstenaar door Koos Meinderts

8. Poëzie

Poëzie stimuleert een liefde voor taal en creativiteit. Kinderen ontdekken het ritme en de schoonheid van woorden, terwijl ze zich laten meevoeren door de emotionele kracht van poëzie.

● Waanzinnig Leed door Edward van de Vendel
● Gedichten voor Kinderen door Annie M.G. Schmidt

Door het aanbieden van de boeken in verschillende genres krijgen kinderen een brede kijk op boeken en op de wereld. Het stelt hen in staat om verschillende schrijfstijlen te ervaren, uiteenlopende perspectieven te begrijpen en hun leesvoorkeuren te ontdekken. Dus, laat de ontdekkingsreis beginnen en dompel je onder in de prachtige diversiteit van kinderboekengenres!

In de wereld van leesontwikkeling heeft een unieke benadering, bekend als Sleeplezen of de TOPPR-methodiek, recentelijk de aandacht getrokken. Centraal in dit innovatieve proces staan de Sleepleespennen, die cruciaal zijn voor het toepassen van deze leesmethode. In deze blog duiken we in de wetenschap achter de Sleepleespennen en hoe ze kinderen leren lezen.

Geen gewone pen

Sleepleespennen spelen een centrale rol in het leesproces. Het zijn geen gewone pennen, maar eerder aanwijssokken. Deze Sleepleespen wordt vastgehouden door een begeleider die met de pen het leespad boven de woorden volgt. Het tempo is aanzienlijk, met minimale pauzes behalve bij komma’s of punten. Het interessante aspect is hun onverschilligheid tegenover leesfouten; ze gaan onverstoord door met het vertrouwen dat fouten vanzelf verdwijnen.

De pennen volgen nauwkeurig het pad en door op het exacte moment de klank van een letter te produceren leest de lezer precies wat er staat. Door met de pen door te slepen wacht je niet op de lezer. Dit vereist precisie en creëert een uitdaging voor de lezer. Hierdoor zorgt de methode voor automatisering. Als de lezer het tempo niet kan bijbenen, neemt de begeleider eenvoudigweg de rol van de lezer over en leest het verhaal voor of mee, terwijl de lezer meeluistert.

Een nieuwe dynamiek in het lezen

Bij de methodiek van Sleeplezen hoeven lezers niet langer elke letter apart te onthouden. In plaats daarvan ontstaan woorden organisch. En wanneer alle woorden van een zin aan elkaar worden gelezen, ontstaat er vanzelf het volledige verhaal. Dit brengt een nieuwe dynamiek in het lezen, waarbij het proces minder gefocust is op afzonderlijke woorden en meer op tempo en vloeiendheid.

Onderzoek heeft bewezen dat kinderen die de techniek van Sleeplezen omarmen, over het algemeen sneller en met minder fouten lezen. Hoe deze aanpak zich vertaalt naar individuele leeservaringen blijft een open vraag, maar de resultaten bij kinderen wekken interesse en nieuwsgierigheid binnen het domein van de leeswetenschappen. Op de RuG wordt onderzoek gedaan naar de verdere werking van de methodiek.

Het starten met Sleeplezen of de TOPPR-methodiek is voor de lezers eenvoudig. De sleutel is simpelweg de letters te lezen die de Sleepleespennen aanwijzen en de gelezen tekst verklanken in de snelheid van gesproken taal. Voor de begeleider is de techniek een uitdaging, die enige oefening vergt.

In essentie biedt de TOPPR-methodiek een nieuwe kijk op lezen, waarbij de Sleepleespennen fungeren als gidsen door de letters en zinnen.

Veel mensen weten dat voorlezen goed is voor de taalontwikkeling van kinderen. Maar wist je ook dat je dit extra stimuleert door interactief voor te lezen?

Wat is interactief voorlezen?

Interactief voorlezen betekent: actief voorlezen. Dus dat je je kind voor, tijdens én na het lezen actief bij het verhaal betrekt. Dit zorgt niet alleen voor een intiem moment samen, het draagt ook bij aan de woordenschat, begrijpend lezen en het inlevingsvermogen van je kind. Ook is het goed voor de ontwikkeling van de fantasie en de luistervaardigheden.

Hoe je dat doet? Hier zijn 10 tips op een rij!

1. Kies een boek dat aansluit bij de leeftijd en interesses van je kind.
2. Zorg voor een rustige plek om voor te lezen, met zo min mogelijk afleiding.
3. Bekijk samen de voor- en achterkant van het boek. Wat zie je allemaal? Bespreek de titel. Hoe heet het boek? Waar zou het over gaan?
4. Verken samen het boek. Blader erdoorheen en bekijk de illustraties, nog zonder voor te lezen. Wat zie je? Wat gebeurt er? Hoe zou het verhaal aflopen?
5.Lees het boek voor en stel tijdens het voorlezen actief vragen over het verhaal. Bijvoorbeeld over de tekeningen, de personages en de gebeurtenissen. Zoals: Kijkt de hoofdpersoon blij of juist niet? Waarom niet? Waaraan zie je dat? Probeer ook open vragen te stellen: hoe denk je dat het verhaal afloopt? En als het boek uit is: wat vond je van het boek? En waarom?
6. Probeer duidelijk, levendig en met expressie voor te lezen. Is het spannend? Zet dan bijvoorbeeld een fluisterstem op. Of zet bij bepaalde personages een grappig stemmetje op. Let ook op emoties; is een personage blij, boos of verdrietig, laat dat dan ook horen met je stem.
7. Leg moeilijke woorden kort uit, of pas waar nodig de tekst een beetje aan, passend aan het niveau van je kind.
8. Betrek passende voorwerpen bij het boek. Bijvoorbeeld een knuffel, handpop of andere spulletjes die bij het verhaal passen. Speel bijvoorbeeld samen het verhaal na.
9. Maak een tekening over het verhaal of knutsel iets wat erbij past. Praat daarna samen over wat er is gemaakt. Welke dingen uit het boek komen terug? Waarom past het bij het verhaal?
10. Zoek een passend liedje bij het thema van het boek en luister hier naar.

Interactief voorlezen verandert een alledaags moment in een betekenisvolle ervaring. Het stimuleert niet alleen de liefde voor lezen, maar bevordert ook belangrijke vaardigheden voor de ontwikkeling van je kind. Dus, geniet samen van interactief voorlezen en zie hoe dit simpele ritueel een wereld van verschil kan maken voor jou en je kind.

Iedereen die het betreft,

Docenten, leerkrachten, politiek, onderwijsinstellingen, media en misschien ook jij

Al 26 jaar werk ik met hart en ziel als leerkracht, schoolleider en directeur onderwijs in het basisonderwijs. De resultaten uit het PISA-onderzoek van 2022 kwamen daarom keihard binnen. Ze laten zien dat de leesvaardigheid van Nederlandse 15-jarigen opnieuw is gedaald. Het voelt alsof ik al jaren tegen een systeem knok wat muur vastzit! Er wordt gezocht naar excuses waarom dit óns overkomt. Bijvoorbeeld corona of door de toenemende digitalisering. Maar het leesprobleem is door bewuste keuzes ontstaan. We zijn in Nederland doorgedraaid in een toets-kramp en zetten het kind niet meer centraal, maar het systeem.

Voor 33% werken de huidige oplossingen niet

De leesproblemen zijn al jaren bekend, maar veel van de oplossingen werken momenteel gewoon niet. Het probleem is zelfs alleen maar toegenomen in de laatste jaren. Er zijn steeds meer kinderen die niet mee kunnen komen. Hierdoor blijft 33% van de kinderen achter de feiten aanlopen. Door vast te blijven houden aan bestaande methoden verandert er voor deze kinderen niets. Iedereen zal de schouders eronder moeten zetten om dit probleem aan te pakken. De overheid, inspectie, directie, leerkrachten en ouders hebben allemaal een rol bij dit probleem.

Buiten het systeem om oplossingen zoeken

De resultaten uit het PISA-onderzoek voelen dan ook als falen. Alsof de jarenlange strijd tegen een systeem dat dit probleem in stand houdt verloren is. Ik ben momenteel diep teleurgesteld, boos en verdrietig over de manier waarop het probleem van leesproblemen in Nederland wordt aangepakt voor deze groep kinderen. Leerkrachten zijn onzeker geworden over wanneer ze goed onderwijs geven en volgen daarom methodes die woord voor woord gevolgd kunnen worden. We blijven liever hangen in falende methoden en sturen van bovenaf, waardoor deze grote groep kinderen structureel de boot mist. Terwijl het kind juist centraal hoort te staan. Voor mij is het bewijs nu geleverd dat de huidige methoden voor deze groeiende groep kinderen met een leesprobleem niet werkt. Daarbij wil ik opmerken dat deze kinderen hun leven lang het probleem met zich mee zullen dragen. Dit kost ons als maatschappij miljarden. Volledig onnodig, want inmiddels is er bewezen dat op een eenvoudige kostenneutrale manier deze kinderen direct en effectief geholpen kunne worden. Niet het hakken en plakken, maar voor deze groep kinderen het slepend leren lezen.

Ik wijt de huidige situatie aan een aantal factoren. Het onderwijssysteem is gesloten en star.

Er is weinig ruimte voor innovatie en nieuwe oplossingen. Het lijkt wel of het onderwijssysteem gegijzeld is. Veranderingen in het lezen, bijvoorbeeld het race-lezen of de eenzijdige aandacht voor begrijpend-lees strategieën, het willen volgen van methodes om een dekkend onderwijsaanbod te garanderen. Allemaal werkt het lees- en leerplezier tegen. En de resultaten zien we hierdoor verslechteren in plaats van verbeteren.

Scholen moeten meer aandacht besteden aan leesproblemen en open staan voor nieuwe initiatieven. We moeten nu echt iets doen om de leesvaardigheid van Nederlandse kinderen te verbeteren, zegt ze. Er is een oplossing, maar we hebben de steun van het systeem nodig om deze oplossing te kunnen implementeren.

Nu kunnen we eindeloos lang blijven klagen, maar ik roep hier iedereen ter verantwoording die deze cirkel kan helpen doorbreken. Uit naam van al die kinderen die morgen al geholpen kunnen worden en geholpen moeten worden.

In groep 3 beginnen kinderen aan een nieuw hoofdstuk van hun schoolcarrière: leren lezen. Voor velen verloopt dit soepel, maar voor sommigen wordt het een uitdaging. We weten dat ieder jaar maar liefst 45.000 kinderen in Nederland te maken zullen krijgen met leesproblemen. Dit is een zorgwekkende ontwikkeling die niet alleen de individuele groei van het kind beïnvloedt, maar ook een maatschappelijk probleem vormt.

Vanuit Lunteren roept TOPPR, een organisatie gespecialiseerd in een verbeterde aanpak van leesproblemen, ouders in Ede en omgeving op: “Laat je horen!” Het doel is duidelijk: samen met geïnteresseerde ouders informatiebijeenkomsten organiseren op lokale scholen. Op deze manier willen ze niet alleen de aandacht van leerkrachten en scholen vestigen op het groeiende probleem van leesproblemen bij kinderen, maar ook een platform creëren voor het delen van informatie, kennis en ervaringen.

Het is bekend dat leesproblemen aanzienlijke gevolgen hebben voor het zelfvertrouwen en de algehele ontwikkeling van kinderen. De impact op de lange termijn is niet te onderschatten. Daarom is het van groot belang om deze kwestie lokaal aan te pakken. TOPPR gelooft in het betrekken van ouders bij het vinden van oplossingen en benadrukt de rol die zij kunnen spelen in de ondersteuning van hun kinderen bij het leren lezen.

Samen lezen leuk maken

Janet Weima, de oprichter van TOPPR, drukt ouders op het hart: “Samen kunnen we echt het verschil maken voor onze kinderen. Ouders spelen een belangrijke rol in de ondersteuning van hun kinderen bij het leren lezen. We nodigen daarom alle ouders in Ede en omgeving uit om deel te nemen aan dit initiatief.”

De TOPPR-methodiek, met bewezen resultaten, biedt een effectieve aanpak voor leesproblemen. In slechts 12 sessies van een half uur kan een kind weer op niveau lezen. Het is een bewezen methode die kan worden ingezet om de leesvaardigheid van onze kinderen te verbeteren.

Ouders die willen helpen en zich willen aansluiten bij deze beweging kunnen zich eenvoudig aanmelden op de TOPPR-website. Hoe meer ouders zich achter dit initiatief scharen, hoe sterker de boodschap en hoe groter de kans op succes. Laten we samen de handen ineenslaan en onze kinderen helpen de magie van lezen te ontdekken. Want als ouders en scholen samenwerken, kunnen we een wereld creëren waarin elk kind de  kans krijgt om te genieten van de wondere wereld van boeken en om volop mee te doen in onze maatschappij.

In een wereld die steeds meer wordt gedomineerd door digitale technologie, is lezen nog steeds een essentiële vaardigheid. Vooral technisch lezen. Hoewel de manier waarop we lezen verandert, blijft het begrijpen en verwerken van geschreven informatie belangrijk. We leven in een wereld van smartphones, tablets en e-readers. Beeldschermen dus. Daarom onderzoeken we het belang van technisch lezen in een snel veranderende digitale wereld.

De kern van technisch lezen

Lezen is meer dan alleen het ontcijferen van woorden op een pagina. Het gaat om het begrijpen van de geschreven tekst op een manier die snel en accuraat is. Deze vaardigheid bestaat uit het herkennen van woorden, het begrijpen van zinsbouw en het interpreteren van tekstuele kenmerken zoals interpunctie. Het stelt ons in staat om informatie op te nemen, te verwerken en te begrijpen. Dit alles wordt pas mogelijk als er voldoende vloeiend gelezen kan worden en dat is het terrein van technisch lezen.

Digitale leesuitdagingen

Terwijl technisch lezen essentieel blijft, hebben de opkomst van digitale media en technologieën enkele nieuwe uitdagingen met zich meegebracht. Het lezen van een scherm is anders dan het lezen van gedrukte tekst, en we worden vaak geconfronteerd met enkele obstakels:

1. Schermvermoeidheid: Langere tijd naar een scherm staren kan leiden tot vermoeidheid en afleiding, waardoor het moeilijk kan zijn om te concentreren op de tekst.
2. Multitasking: We worden vaak afgeleid door meldingen, apps en andere digitale afleidingen, wat het vermogen om tekst te begrijpen kan verminderen.
3. Korte aandachtsspanne: De snelle aard van digitale media heeft de aandachtsspanne van mensen verkort, wat het leesvermogen kan beïnvloeden.

Waarom technisch lezen belangrijk blijft

In deze digitale wereld blijft technisch lezen een hoeksteen van educatief succes. Hier zijn enkele redenen waarom het belangrijk blijft:

1. Begrijpend lezen: Technisch lezen is de basis voor begrijpend lezen. Zonder sterke technische leesvaardigheden kunnen we moeite hebben met het begrijpen van complexe teksten, of ze nu digitaal of op papier zijn.
2. Kritisch denken: Het vermogen om geschreven informatie snel en accuraat te begrijpen, is essentieel voor kritisch denken. Technisch lezen stelt ons in staat om informatie te analyseren, vragen te stellen en onze mening te vormen.
3. Digitale geletterdheid: In een digitale wereld moeten we digitale teksten kunnen lezen en begrijpen. Dit omvat alles, van e-mails en websites tot sociale media en online artikelen. Sterke technische leesvaardigheden vergemakkelijken dit proces.

Hoe kunnen we technisch lezen bevorderen in een digitale wereld?

Het bevorderen van technisch lezen in een digitale wereld vereist enkele strategieën:

1. Digitale tekstvariatie: Moedig kinderen en jongeren aan om te lezen van verschillende digitale bronnen, zoals nieuwswebsites, blogs en e-books. Dit helpt hen vertrouwd te raken met verschillende soorten digitale teksten.
2. Leesapplicaties: Er zijn apps beschikbaar die specifiek zijn ontworpen om technisch lezen te compenseren. Deze kunnen kinderen helpen om teksten te begrijpen terwijl ze op een ander moment werken aan hun technische leesvaardigheden. Er ontstaat zo geen onnodige kennisachterstand.
3. Oefening en geduld: Technisch lezen vereist oefening en geduld. Ook goede lezers moeten worden aangemoedigd om regelmatig te lezen, zowel digitaal als op papier.

Conclusie

Hoewel de manier waarop we lezen in deze digitale wereld verandert, blijft technisch lezen een cruciale vaardigheid. Het vermogen om geschreven informatie snel en accuraat te begrijpen, is de sleutel tot begrijpend lezen, kritisch denken en digitale geletterdheid. We moeten deze vaardigheid koesteren en kinderen en jongeren aanmoedigen om sterke technische lezers te worden.

‘Ik heb een verhaal voor je gemaakt,’ zegt Madelief trots. Ze zwaait met een blad papier voor Robbies neus heen en weer.

Robbie haalt zijn schouders op.  ‘Daar heb je niks an,’ zegt hij.
‘Wél,’ zegt Madelief. ‘Want het is spannend en het gaat over jou.’
‘Over mij?’ Robbie kijkt of ie het niet gelooft. ‘Laat zien.’ Hij rukt het papier uit haar handen. Hij kijkt wat er boven staat. Hij leest het hardop voor. ‘Robbie-de-rovver.’
‘Rover,’ zegt Madelief. ‘Robbie de róver.’
Robbie wijst met zijn vinger op het blad. ‘D’r stáát rovver, met één o.’
Madelief kijkt. Ze denkt na. Er staat rover, dat weet ze zeker. Maar hoe moet ze het schrijven dat Robbie het ook ziet?
‘Wacht,’ zegt ze. Ze schrabbelt een stompje potlood uit haar broekzak. Ze krabbelt wat op het papier. ‘Kijk,’ zegt ze.
Robbie leest. ‘Robbie-de-roover.’ Hij lacht. ‘Dat ben ik,’ zegt hij trots.

‘Lees es verder, zegt Madelief.
Robbie trekt een vies gezicht. ‘Ammahoela,’ zegt hij. ‘Ik heb vakantie.’
Madelief zucht. Ze doet haar ogen erbij dicht. Alsof ze héél moe is.
Ze staat op. ‘Dan ga ik maar weer,’ zegt ze. Ze wacht of Robbie nog wat wil zeggen. Dan stapt ze In de richting van de achterdeur.
‘Eh,’ zegt Robbie.
Madelief draait zich met een ruk om. ‘Wou je wat zeggen?’ vraagt ze.
‘Eh,’ zegt Robbie nog een keer. Hij kijkt madelief aan. Hij wijst naar het papier in haar hand. ‘Laat me nog maar eens zien,’ zegt hij onverschillig.
Madelief is snel bij hem. Robbie pakt het papier uit haar hand.

Hij leest:
Robbie-de-roover
Robbie-is-een-rovver, eh roover
Hij-woont-in-een-hol
Hij-is-niet-ban.’
‘Bang,’ zegt Madelief. ‘Hij is niet bang.’
Robbie kijkt op. ‘Tuurlijk niet,’ zegt hij. ‘Wat een onzin.’
‘Je hébt wel rovers die bang zijn,’ zegt Madelief.
‘O,’ zegt Robbie.
‘Als de politie ze opsluit in een donker hok met ratten.’

Ze bekijkt Robbies gezicht. Of ie niet schrikt. Maar hij leest verder, woordje voor woordje.
‘Maar-wat-is-dat?
Een-man
Een-man-in-een-zw-zwart-pak
Hij-pakt-Robbie
Hij-doet-hem-in-een-hok
Boem-de-deur-gaat-toe
Daar-zit-Robbie
In-een-hok
Hij-mag-er-niet-uit
Dat-is-naar
Hij-is-koud
Hij-wordt-ziek
Dan-gaat-hij-dood
Dag-Robbie
Jij-bent-dood.’

Robbie kijkt op van het papier. Hij zegt een hele tijd niets. Hij zucht. Hij geeft het papier aan Madelief terug. Hij zucht nóg een keer.
‘Dat was een mooi verhaal,’ zegt hij. ‘Heel mooi. Een beetje kinderachtig, maar toch wel mooi.’
‘Kinderachtig?’ vraag Madelief. ‘Vond je het niet griezelig?’
‘Och,’ zegt Robbie. ‘Het waren van die makkelijke woordjes allemaal.’
‘Maar,’ hijgt Madelief, ‘maar anders wil je het niet lezen!’ Oei wat is ze kwaad. D’r hoofd is knalrood.
‘Ik wil best lezen, maar ik kan het niet,’ schreeuwt Robbie terug.

‘Je kan het wel!’ krijst Madelief zo hard als ze kan.
Robbie duwt haar hard opzij. ‘Ik ga weg,’ schreeuwt hij. “En ik kom nooit meer terug. Ik ga een ander huis zoeken!’ Hij loopt stampend naar de gang. Maar daar blijft hij staan.
Madelief houdt haar mond. Als ie weg wil, dan moet hij maar weg. Eigenwijs joch.
‘Is dat waar?’ hoort ze hem zachtjes vragen.
‘Wat?’
‘Dat ik kan lezen?’
‘Tuurlijk,’ zegt Madelief.
Voetje voor voetje komt Robbie terug.

‘Je moet niet woordje voor woordje lezen,’ zegt Madelief. “Je moet de hele zin lezen.’ Ze steekt het papier naar hem uit.
Robbie pakt het aan. Hij leest het verhaal nóg een keer. Zin voor zin.

Auteur: Guus Kuijer

Het leesproces van tieners speelt een belangrijke rol in hun leerontwikkeling. Technisch lezen, dat gericht is op vloeiend en nauwkeurig lezen, legt de basis voor begrijpend lezen en kritisch denken. Een effectieve methodiek om technisch lezen te verbeteren is van onschatbare waarde voor de educatieve ontwikkeling van tieners. In deze blog bespreken we het belang van technisch lezen en de elementen van een effectieve methodiek.

Het belang van technisch lezen

Technisch lezen is de ruggengraat van leesvaardigheid. Het stelt tieners in staat om geschreven informatie snel en accuraat te begrijpen, wat essentieel is voor succes in het leven en verder. Sterke technische leesvaardigheden stellen tieners in staat om complexe teksten aan te pakken en informatie te begrijpen. Daarnaast legt het een stevige basis voor begrijpend lezen en kritisch denken. Het is de sleutel tot een leven lang leren.

Elementen van een effectieve methodiek voor technisch Lezen

Een effectieve methodiek voor technisch lezen moet enkele essentiële elementen bevatten:

Individuele begeleiding: Elke tiener is uniek en heeft verschillende behoeften als het gaat om lezen. Een effectieve methodiek begint met het identificeren van de specifieke behoeften van elke tiener en biedt individuele begeleiding en ondersteuning. Deze begeleiding moet naast het leren lezen ook gericht zijn op de motivatie van de tiener om te (leren) lezen.

Vloeiend lezen: Het ontwikkelen van vloeiend lezen is een cruciaal onderdeel van technisch lezen. Tieners moeten leren lezen met ritme en tempo,
zodat ze teksten vloeiend kunnen begrijpen. Dit kan worden bereikt door TOPPR in te zetten. TOPPR of Slepend leren lezen is een methodiek die gericht is op vloeiendheid.

Relevante teksten: De inhoud waarmee tieners werken, moet boeiend en relevant zijn. Tieners leren het beste wanneer ze geïnteresseerd zijn in de onderwerpen die ze lezen. Voor sommige tieners gaat het dan om verhalende teksten die passen bij de sociale context, of juist om informatieve teksten die passen bij een hobby. Soms is het ook een goed idee om teksten te kiezen die voor school gelezen moeten worden. Hierdoor is tijdwinst voor de tiener te behalen en dat kan een goede motivatie zijn.

Betrokkenheid van anderen: Ouders spelen (nog steeds) een belangrijke rol in de ontwikkeling van de leesvaardigheid van hun tiener. Ouders kunnen van jong af een goed voorbeeld zijn voor de kinderen. Naast ouders zijn ook de vrienden van de tiener van belang. Als er in de sociale groep veel wordt gelezen is de motivatie groter om ook goed te leren lezen.

Het succes van effectieve methodieken

Effectieve methodieken voor technisch lezen, zoals TOPPR hebben bewezen resultaten. Tieners die profiteren van deze methodieken verbeteren hun technische leesvaardigheden aanzienlijk. Ze leren lezen op een vriendelijke en gelijkwaardige manier en worden niet geplaagd met boeken voor kleine kinderen of met eindeloze oninteressante leesoefeningen.

Conclusie

Het bevorderen van technisch lezen bij tieners is van belang voor hun educatieve ontwikkeling. Een effectieve methodiek om technisch lezen te verbeteren, met elementen als individuele begeleiding, vloeiend lezen, relevante content en betrokkenheid, kan aanzienlijk bijdragen aan het succes van tieners op school. Het is een investering in hun toekomst en hun vermogen om een leven lang te leren.

SOLLICITATIE














    Ja, ik stem in met het Privacy statement en geef TOPPR de toestemming om deze gegevens op te slaan.

    Mail ons:

    welkom@topprreading.org